Tohono O’odham

De Tohono O’odham zijn Native Americans uit de Sonora-woestijn in het noordwesten van Mexico en het zuidoosten van Arizona. De Tohono O’odham-indianen kwamen aan het eind van de zeventiende eeuw voor het eerst in aanraking met Europese pioniers. Oorspronkelijk werden de Tohono O’odham 'Papago' genoemd, maar in 1980 kregen ze hun huidige naam, die ‘woestijnmensen’ betekent in de O’odhamtaal. Tegenwoordig zijn er ongeveer 28.000 Tohono O’odham die in vier verschillende gebieden wonen.

Geschiedenis

Bezetting

De Tohono O’odham wonen waarschijnlijk al duizenden jaren in het noorden van Mexico en in het zuiden van Arizona. Hun oorspronkelijke leefgebied strekte zich uit van de Sonora-woestijn in Mexico tot Centraal-Arizona (ten noorden van Phoenix). Waarschijnlijk leefden de Tohono O’odham tot aan het einde van de zeventiende eeuw in rust en vrede, een enkel geschil met andere indianenvolken daargelaten. Vanaf circa 1670 werd het land van de Tohono O’odham achtereenvolgens bezet door de Spanjaarden, Mexicanen en Amerikanen.

Tohono vrouw 1905

Een priester met koeien

Rond 1690 trad de eerste westerling het Tohono-gebied binnen. Het was priester Kühn uit Europa, een rooms-katholieke priester. Hij vertelde de Native Americans over het christendom en was ook van grote invloed op de economische groei van het gebied. Kühn introduceerde Europese groenten, fruit, kruiden en zaden en leerde de indianen hoe ze deze konden verbouwen. Ook liet Kühn de indianen zien hoe ze koeien, schapen en geiten moesten houden. De kudde van twintig koeien die Kühn vanuit Europa had meegenomen groeide in een paar decennia uit tot een kudde van maar liefst 70.000 runderen.

Kühn als leermeester

In tegenstelling tot sommige andere missionarissen trok Kühn zich het welzijn van de Native Americans aan en sprak hij zich duidelijk uit tegen het misbruik van de indianen door de Spanjaarden. De Spanjaarden lieten leden namelijk hard werken in de zilvermijnen en hadden veel natives tot slaven gemaakt. Kühn was tegen slavernij en kaartte het aan bij zijn mede-missionarissen; iets waarmee hij zichzelf niet populair maakte. De indianen waardeerden het dat Kühn het voor hen opnam. Hierom, en ook omdat Kühn veel wist van Europese gewassen en het houden van dieren, kwamen andere indianenvolken op eigen initiatief naar hem toe om van hem te leren. Veel tradities en overtuigingen bleven ondanks het katholicisme overeind en werden door de stamoudsten doorgegeven aan de nieuwe generaties.

Verdeeldheid

In 1853 verschoven de landsgrenzen en kwam de Tohono O'odham in twee landen te wonen: Mexico en de VS. In het verdrag over de landsgrenzen waren de rechten van de Tohono O’odham opgenomen. Op papier zouden de Tohono O’odham hun land behouden en werden ze hetzelfde als iedere andere Amerikaanse burger behandeld, maar in werkelijkheid nam de Amerikaanse regering het grondgebied van het volk niet zo serieus. Als gevolg van de ontwikkelingen in de mijnbouw en de uitbreiding van het spoorwegennet verloren de Tohono O’odham steeds meer land aan beide zijden van de grens.

De grens

De denkbeeldige grens tussen de twee landen werd niet streng gehandhaafd en de Tohono O’odham konden zonder problemen naar hun familieleden reizen en traditionele heilige plaatsen bezoeken. Sinds een aantal decennia proberen echter veel Mexicanen illegaal de Verenigde Staten te betreden. Omdat de Amerikaanse overheid deze oversteken zoveel mogelijk wil verhinderen worden de grenzen streng bewaakt. De Tohono O’odham worden gedwongen identiteitskaarten en paspoorten aan te schaffen en kunnen slechts op enkele plaatsen de grens oversteken. Ook mogen ze niet meer alles over de grens vervoeren en worden er regelmatig transporten onderschept. Grenswachters zouden ook culturele en religieuze voorwerpen van de Tohono O’odham in beslag nemen wanneer ze deze zien. De strengere grensbewaking heeft geleid tot een vier politieke en geografisch gescheiden volkeren.

Cultuur

Leefwijze

Oorspronkelijk verbouwden de Tohono O'odham ieder seizoen andere producten. Na hevige regenbuien plantten de indianen zaden diep in ondergelopen velden en waren de zaden verzekerd van voldoende water tijdens het groeiproces. Om het weglopen van het water tegen te gaan bouwden ze dijken. Ook groeven ze reservoirs en sloten om het water te kunnen beheren. De Tohono O'odham verbouwden zoete maïs, bonen, linzen en meloenen. Tegenwoordig zijn er nog maar weinig boeren onder de Tohono O'odham en werken veel leden in Phoenix, Casa Grande en Tucson.

Tohono O odham mandenmaker

Gevlochten manden

Waar andere indianensvolkeren bekend staan om hun kleding of totempalen, worden de Tohono O'odham geassocieerd met hun gevlochten manden. Deze manden werden van oudsher gebruikt om voedsel en andere producten in te bewaren. De wevers van de manden hebben het mandenmaken tot een kunst verheven en de meeste manden hebben prachtige, kleurrijke patronen. Vroeger werden de manden gemaakt door vrouwen, maar tegenwoordig zijn het vooral de mannen die zich over de manden ontfermen.

Hedendaagse Tohono O'odham

Tohono O'odham Indian Reservation

Het Tohono O'odham Indian Reservation bevindt zich in de Sonora-woestijn in het zuiden van Arizona. De indianen wonen in een uitgestrekt gebied en staan open voor bezoek. De Tohono O'odham hebben ook een eigen cultureel centrum en museum, waar veel te zien en te leren is over de levenswijze van de indianen. Dit centrum bevindt zich in Topawa, Arizona, ongeveer 100 kilometer ten zuidwesten van Tucson.

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan