Paiute

De Paiute waren oorspronkelijk woonachtig in West-Amerika en worden ingedeeld in drie groepen. Er waren de noordelijke Paiute, die zichzelf ‘Numa’ of ‘Paviotso’ noemden,, de zuidelijke Paiute, die kozen voor ‘Nuwuvi’, en de Paiute uit Owens Valley. De Paiute leefden in gebieden in onder andere Californië, Nevada, Utah en Arizona. Daar bezaten de Native Americans van oorsprong veel grond en leefden ze van alle producten die de natuur hen bood. De komst van de Europeanen verstoorde hun vreedzame bestaan. Oorlogen en ziekten eisten vele levens en hun leefgebied werd ingeperkt. De Paiute bestaan nog steeds, al zijn hun leefomstandigheden tegenwoordig erg veranderd. Ze leven voornamelijk in reservaten in Arizona en Nevada.

Geschiedenis

Noordelijke Paiute

Naar schatting zou de gehele noordelijke populatie Paiute in 1859 hebben bestaan uit 6.000 mensen. Hun doorgaans relatief vreedzame bestaan werd verstoord door de komst van de Europeanen tussen 1820 en 1840. De kolonisten wilden zich steeds meer land eigen maken en settelden zich in gebieden die in handen waren van de Paiute. Dat leidde tot onvrede en strijd. Tussen 1860 en 1878 ontstonden herhaaldelijk gewelddadige incidenten, waaronder de Owens Valley Indian War. Echter, de meeste indiaanse slachtoffers vielen niet door oorlog, maar door de pokken. Het virus dat de pokken veroorzaakte, werd meegenomen door de Europeanen en het afweersysteem van de Paiute, zoals dat van vele indianenvolkeren, was hiertegen niet bestand. De Paiute-bevolking werd in deze periode flink uitgedund.

Naarmate de Europese overheersing voortduurde, werden de Paiute steeds verder in hun leefomgeving beperkt. Op 12 september 1872 kwam de officiële oproep om de noordelijke Paiute te verenigen in het ‘Malheur Indian Reservation’ in het oosten van Oregon. Dit stuitte op veel weerstand, onder andere omdat de grond hier lang niet zo vruchtbaar was als in de eigen gebieden. Veel Paiute weigerden dan ook te verhuizen en wie het wel deed, maakte zich snel weer uit de voeten. In mei 1878 brak de Bannock-oorlog uit en vluchtten veel Paiute die wel in het reservaat gebleven waren, de Steens Mountain op. Bijgestaan door de Bannocks vochten ze tegen het Amerikaanse leger. Onderweg plunderden ze afgelegen ranches en doodden ze enkele kolonisten, waarbij ze paarden en vee meenamen. Het Amerikaanse leger wist uiteindelijk het kamp van de Paiute en de Bannocks te overvallen en nam vele Paiute als gevangene mee terug naar het reservaat. Anderen, die al voor de oorlog uit het reservaat waren vertrokken, keerden terug naar hun traditionele levensstijl. Toen dat niet meer mogelijk was, zochten ze werk op boerderijen, ranches en in blanke steden.

Owens Valley Paiute en Zuidelijke Paiute

Naast de Paiute in het noorden, waren er in het zuiden en de Owens Valley ook Paiute. De Owens Valley Paiute leefden in Nevada en Californië, de zuidelijke Paiute leefden daar ook, evenals in het Colorado River Basin, Noord-Arizona en Zuid-Utah. Waar de noordelijke Paiute tot de komst van de Europese kolonisten een redelijk vreedzaam bestaan leidden, hadden de zuidelijke Paiute het moeilijker. Door de Navajo en Ute, andere indianenvolkeren, werden vooral vrouwen en kinderen van de Pauite gedwongen om als slaaf te werken. De afname van vrouwen en kinderen ontwrichtte de Paiute-samenleving, want daar bleven vooral volwassen mannen over. De komst van Europese kolonisten, in 1776, verhevigde de slavendwang. Slaven konden nu tenslotte worden geruild voor bijvoorbeeld paarden. Rond 1850 bereikten de mormonen de regio; vastberaden om te blijven en de indianen te bekeren. Zij settelden zich op plekken die van de Paiutes waren en ook zij namen allerhande ziektes mee die de Paiute-populatie ernstig bedreigden.

Strijd om bestaansrecht

De strijd om bestaansrecht duurt voort. In 1935 werd de Indian Reorganization Act getekend, deze hield in dat de Paiute zichzelf mochten besturen en dat hun land zou worden beschermd. Toch was de overheidssteun voor de Paiute ook na dit verdrag karig. Tussen 1950 en 1960 leefden de Paiute een miserabel bestaan. In 1973 werd opnieuw om erkenning gevraagd voor de Paiutes als onafhankelijk volk. Dit werd in de staat Utah werkelijkheid op 3 april 1980, de Paiute werden erkend als ‘Paiute Indian Tribe of Utah’ (PITU) en kregen een ruime hoeveelheid grond en een financiële compensatie. Hun leefgebied is verspreid over vier counties rond Cedar City en Fillmore.

Cultuur

Voedsel

De levensstijl van alle Paiute is van oudsher één met de seizoenen en de omgeving. De Paiute die in woestijnklimaat leefden, pasten hun levensstijl hierop aan door zo dicht mogelijk bij een waterbron te gaan wonen. Andere Paiute hadden zich gesetteld langs modderige rivieren, meren of anderszins waterrijke omgevingen. De Paiute waren jagers en verzamelaars, ze leefden van konijnen, herten, bergschapen, vis en (gras)zaden, pijnboombitten, wortels en bessen. Er werd met mondjesmaat landbouw bedreven langs de rivierbeddingen, zoals het verbouwen van maïs of zonnebloemen. De grote groep Paiute was opgedeeld in kleinere groepen met elk een eigen territorium. Veel groepen werden genoemd naar hun omgeving of de belangrijkste voedselbron. Zo heette de groep uit Mono County ‘Kucadikadi’, genaamd naar de oevervliegen die zij aten.

Familie en organisatie

De meeste Paiute kenden geen politieke organisatie, ze volgden spirituelen en religieuze leiders. De Paiute die langs de rivier leefden hadden wel een soort aanvoerder, maar met een kleine hoeveelheid macht. Belangrijker was de familie: families vormden samen groepen. Groepen kwamen bijeen in de herfst voor religieuze dansen en bruiloften. Een bruiloft betekende dat er samen een huishouden gevormd ging worden, dit ging niet gepaard met een ceremonie. Religieuze dansen werden gehouden op bijvoorbeeld het oogst- of jachtfeest.

Ghost dance

Naar aanleiding van de slechte leefomstandigheden van de Paiute rond 1889 ontstond de Ghost Dance. Jack Wilson, ook bekend als Wovoka, had een visioen en meende dat de omstandigheden verbeterd konden worden. Hij predikte voor reinheid en een eerlijk leven en wilde op een vreedzame manier de oneerlijke overheersing van de blanken beëindigen. De ghost dance is een traditionele cirkeldans die door de Nevada Paiute werd aangepast, geïnspireerd op de nieuwe overtuiging. Deze dans was voor de Paiute een vorm van protest.

Taal

De Paiute spraken allemaal een taal die afkomstig was van de Uto-Azteekse talen. Omdat de Paiute echter verspreid over vele staten woonden, sprak elke groep een eigen variant op deze taal. De talen van de afzonderlijke groepen lijken in eerste instantie niet echt op elkaar, maar lijken wel op de gemeenschappelijke moedertaal.

Hedendaagse Paiute

Reservaten

Hoewel Europese kolonisten het voortbestaan van de Paiute ernstig hebben bedreigd, bestaan ze vandaag de dag nog steeds. Ze hebben echter lang moeten vechten voor de acceptatie van hun rechten en de erkenning als volk. Erkende Paiute leven onder andere in het Kaibab Indian Reservation in Arizona, de Las Vegas Indian Colony in Las Vegas en in reservaten in en om Moapa, Nevada; Cedar City, Utah en Tuba City, Arizona. Een volkstelling wees uit dat er in 1990 ongeveer 6300 Paiute waren.

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan