Irokezen

De Irokezen of Iroquois zijn een unie van volkeren. Ze staan in de vroege Amerikaanse geschiedenis bekend als vooruitstrevend, machtig en agressief. De Irokezen worden gezien als het militair en economisch sterkste indianennetwerk van Noord-Amerika. Bijzonder is dat de Irokezen vooral mondelinge tradities kennen, die oorlogen en andere turbulente tijden hebben overleefd. Vandaag de dag leven er nog tienduizenden Irokezen in de Amerikaanse staat New York en de Canadese provincie Ontario.

Geschiedenis

Taal vs federatie

Er bestaat een onderscheid tussen het Irokees als taal en de Irokese Federatie. De Irokese taalfamilie is zo oud als het bestaan van de “indianen” in Noord-Amerika. Irokees werd voornamelijk gesproken rond de Grote Meren en in de binnenlanden daaronder. Samen met het Algonquin, dat aan de oostkust de voertaal was, was het Irokees de belangrijkste talenfamilie in Oost-Amerika en Oost-Canada. De Irokese taal werd gesproken door de vijf machtigste inheemse volkeren die rond de Grote Meren leefden: de Mohawk, de Oneida, de Onondoga, de Cayuga en de Seneca. Zij besloten zich te verenigen tot de Irokese Federatie, de Iroquois Confederation of Iroquois League. Later sloot een zesde volk, de Tuscarora, zich aan.

De Irokese Federatie is dus een verbond van meerdere “indianen”volkeren. Hun positie is vergelijkbaar met die van landen uit de Europese unie: het zijn diverse volkeren die samenwerken en een verbond of groep vormen. De volkeren die tot de Irokese Federatie behoorden, waren behoorlijk vooruitstrevend. Op zowel op economisch als militair gebied keken ze de kunst af bij buurvolkeren en de kolonisten. De Nederlandse kolonisten die Nieuw Amsterdam bevolkten, waren zelfs een van de belangrijkste handelspartners.

Kolonisten en missionarissen

De open blik van de Irokese Federatie bracht welvaart, maar zorgde ook voor toenemende conflicten met de omgeving. Om de vuist te kunnen ballen tegen met name de Algonquin werd de Irokese Federatie opgericht – naar men vermoedt in de zestiende eeuw. Deze federatie maakte de volkeren nog sterker. Hoewel de Irokezen met een populatie van circa 100.000 mensen niet eens de grootste unie waren, groeide de Federatie uit tot het machtigste indianenverbond op het continent. Met wapens, die ze met name uit handel met de Nederlanders kregen, wisten ze een militaire grootmacht te worden. Voornamelijk vanwege economische redenen werd de Federatie een bondgenoot van de Engelse kolonisten, wat automatisch betekende dat de Fransen de vijand werden. Met een flinke dosis naïviteit en onderschatting stuurden de Fransen missionarissen naar het Irokees gebied. Toen deze zonder pardon vermoord werden, wisten ook de Fransen dat er nog volkeren waren waar nog rekening mee moest worden gehouden bij hun kolonisatie van Noord-Amerika.

Toch zou het bondgenootschap met de Engelsen uiteindelijk een zware dobber zijn voor de Irokese Federatie. Het verlies van de Engelsen in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog kwam hard aan. Het voorheen Irokese gebied werd Amerikaans en er werden nieuwe, moderne wetten ingevoerd. Toch betekende het niet de ondergang van de Irokezen: de mondelinge tradities waarop hun cultuur stoelde, bleef in leven. Tegenwoordig leven er zowel in Canada als in de Verenigde Staten nog zo’n 125.000 afstammelingen van de Irokese volkerenbond.

Cultuur

Landbouw

De Irokezen noemden zichzelf de Haudenosaunee, wat letterlijk ‘het lange huis’ betekende – naar de ‘long houses’ waarin diverse indiaanse gemeenschappen leefden. De Irokezen waren vooruitstrevend door militair ingerichte kampen te bouwen met rondom houten muren en door geavanceerde landbouwtechnieken toe te passen. Landbouw werd vooral door de vrouwen bedreven, terwijl de mannen op jacht gingen. De gewassen werden de ‘Three Sisters’ genoemd, omdat er pompoen, maïs en bonen werden verbouwd.

Vlag en symbolen

Het symbool van de Irokezen is een witte boom op een blauw vlak. De stam van de boom representeert de Irokese ruggengraat van de Federatie en de takken stellen de verschillende volkeren voor die deel uitmaakten van de federatie. De wortels van de boom groeiden in alle vier de windrichtingen, wat symbool stond voor de open blik van de Irokezen.

Hedendaagse Irokezen

Moderne maatschappij

Vandaag de dag zijn er nog ongeveer 125.000 Irokezen, van hen leven er ruim 80.000 in de Verenigde Staten. De Irokezen die tegenwoordig nog in Noord-Amerika wonen, zijn trouw aan hun vooruitstrevende geest opgegaan in de moderne maatschappij. Sommigen hebben de reservaten verlaten en nemen als individu deel aan de Canadese of Amerikaanse maatschappij. Zij waren begin twintigste eeuw vooral actief in de bouw- en ijzersector en hebben meegeholpen aan de bouw van Amerikaanse iconen als het Empire State Building en het World Trade Center. Andere Irokezen blijven in de reservaten en buiten de speciale, onafhankelijke status van het reservaat uit door tabak en alcohol zonder belasting te verkopen, of door casino’s te bouwen. De bekendste voorbeelden van zogenaamde ‘casino-indianen’ zijn de Seneca, die bijvoorbeeld in Salamanca, New York actief zijn en de Oneida, die hun gokpaleizen bij Syracuse, New York hebben geopend. De reservaten zijn vooral te vinden in het noordwesten van de staat New York.

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan