1947: Geschiedenis en ontwikkeling van de CIA

De prille geschiedenis van de CIA ligt in de Tweede Wereldoorlog. In 1942 riep toenmalig president Franklin D. Roosevelt de New Yorkse advocaat Willian J. Donovan bij zich. Roosevelt vertelde hem dat er behoefte was aan een organisatie die zich bezig ging houden met strategische ontwikkelingen van de vijand. Donovan werd de eerste Coördinator van het Office of Strategic Services (OSS). Zijn voornaamste taak was om de strategieën van tegenstanders in kaart te brengen en daarop reacties te plannen. Snel na WOII werd de organisatie opgedoekt, omdat president Harry S. Truman het niet nodig vond dat ze bleef bestaan.

De geheime inwinning van informatie werd een taak van het Ministerie van Defensie en werd ondergebracht in verschillende afdelingen. Al snel bleek dat dit niet bevredigend werkte. Als gevolg werd in september 1947 de CIA opgericht. In 1948 kreeg ze de bevoegdheid om geheime operaties in vijandelijk gebied uit te voeren en vanaf 1949 werd het mogelijk om haar boekhouding, financiële gesteldheid, medewerkers en organisatiestructuur geheim te houden. Ze hoefde niet, zoals andere instanties die gebruik maken van overheidsgeld, inzicht te geven in de besteding van het geld.

Na de oprichting en het verkrijgen van een grote mate van vrijheid ten aanzien van de overheid raakte de CIA bij verschillende oorlogen betrokken. Hoewel de precieze ondernemingen van de CIA vaak onduidelijk blijven, is het over het algemeen bekend dat ze enkele acties tegen communistische regimes ondernam tijdens de Koude Oorlog, met name tussen 1953-1966. Behalve ontwikkeling van materieel heeft de CIA vermoedelijk ook een rol gespeeld in het omver werpen van de Iraanse regering in 1953, aanvallen op de Cubaanse dictator Batista en de mislukte invasie van de Varkensbaai. Tijdens de Vietnamoorlog (1954-1975) speelde de CIA een belangrijke rol in het inschatten van de vijand en het ontwikkelen van een strategie.

In het Watergate-schandaal rondom het presidentschap van Richard Nixon in de jaren 1972-1974 was de CIA belangrijk. De Republikein Richard Nixon had op een onbehoorlijke manier de presidentsverkiezingen gewonnen en na een inbraak in Watergate, het complex van het Democratisch nationaal comité. Op 17 juni 1972 kreeg de FBI voor het eerst lucht van deze zaak. Naarmate het onderzoek vorderde begon de CIA zich ermee te bemoeien en stond het erop dat niet alle details naar buiten zouden komen. De CIA raadde de FBI zelfs sterk af het onderzoek volledig af te ronden, omdat de uitkomsten wel eens een gevaar voor de veiligheid konden opleveren. De rol van de CIA in deze zaak is tot op tot op de dag van vandaag omstreden.

De huidige visie en de missie van de CIA laat ruimte voor interpretatie. De visie, vrij vertaald in het Nederlands, luidt: ‘Eén agentschap. Eén gemeenschap. Een agentschap ongeëvenaard in haar kernmogelijkheden, functionerend als een team, volledig geïntegreerd in de inlichtingengemeenschap.’ De missie die daaruit voortvloeit laat zich als volgt vertalen:

‘Wij zijn de eerste verdedigingslinie van het land. Wij krijgen voor elkaar wat anderen niet voor elkaar krijgen en wij gaan daar waar anderen niet kunnen gaan. We volbrengen onze missie door: Het verzamelen van informatie die plannen, intenties en mogelijkheden van onze tegenstanders blootlegt en de basis vormt voor het nemen van beslissingen en het ondernemen van acties. Het maken van tijdige analyses die inzichten, waarschuwingen en mogelijkheden verschaffen aan de president en beleidsmakers die de taak hebben de Amerikaanse belangen te beschermen en uit te breiden. Het uitvoeren van geheime acties op gezag van de president ter voorkoming van bedreigingen of ter bevordering van het Amerikaanse beleid.’

Hoewel de CIA dus wel degelijk acties onderneemt om de Amerikaanse veiligheid te waarborgen, is dat maar een klein onderdeel van de gehele organisatie. Voor het grootste deel bestaat het takenpakket uit het monitoren van ontwikkelingen in de wereld met betrekking tot Amerika. Dat betekent dat de CIA beslissingen van overheden in de gaten houdt, maar ook dat ze individuen volgt die een mogelijke bedreiging voor de staatsveiligheid vormen. Dit doet de CIA zowel in Amerika als in de rest van de wereld. Om deze taken allemaal te volbrengen, is de organisatie opgezet als een enorme bureaucratie van verschillende afdelingen, elk met hun eigen taken. Over het algemeen worden er vier grote afdelingen onderscheiden die relatief zelfstandig opereren en in de loop der jaren steeds meer vorm hebben gekregen:

Directorate of Intelligence: De afdeling Inlichtingen is belast met het analyseren van vergaarde informatie. De informatie die de CIA via veel verschillende kanalen binnenkrijgt is vaak tegenstrijdig en van enorme omvang. De afdeling probeert hier overzicht in aan te brengen en de informatie om te zetten in concrete rapporten die onder andere door de president gelezen worden.

Directorate of the National Clandestine Service: Wellicht het meest bekende en tot de verbeelding sprekende deel van de CIA wordt gevormd door de afdeling voor geheime operaties. Na de aanslagen van 11 september 2001 realiseerde de Amerikaanse overheid zich dat ze gebrekkig inzicht had in terroristische organisaties en te weinig kennis in huis had om hun activiteiten goed te kunnen volgen. Er was een groot tekort aan de zogenaamde HUMINT (human intelligence) mogelijkheden. Om deze mogelijkheden uit te breiden werd in 2004 de geheime tak van de CIA opgericht met als voornaamste doel individuen te volgen en speciale operaties uit te voeren. De jacht op Osama bin Laden is lange tijd de voornaamste taak van deze eenheid geweest.

Directorate of Science & Technology: De afdeling wetenschap en techniek is belast met de taak van het ontwikkelen van apparatuur die helpt bij de taken van de CIA. De wortels van deze afdeling zijn terug te leiden naar 1948 toen de afdeling Wetenschappelijke Inlichtingen ontstond door samenvoeging van meerdere wetenschappelijke organisaties, waaronder de afdeling van nucleaire energie. Voor de ontwikkeling van apparatuur werkt de CIA samen met verschillende organisaties, afhankelijk van de projecten. Te denken valt aan het ontwikkelen van spionagesatellieten, stealth-vliegtuigen en afluisterapparatuur voor missies op de grond.

Directorate of Support to Mission: Deze afdeling is, zoals de naam al zegt, een ondersteuning voor de andere afdelingen. De afdeling zorgt ervoor dat de CIA haar werk kan doen zoals ze dat graag wil. Dat betekent ook dat dit de afdeling is die missies voorbereidt en na uitvoering zorgt dat alles goed afgehandeld wordt.

Het is onmogelijk om over de CIA te spreken zonder aandacht te schenken aan de enorme hoeveelheid complottheorieën die er over de inlichtingendienst bestaan. Aangezien de organisatie zo geheimzinnig doet over haar activiteiten, is het voor de hand liggend dat de CIA in veel theorieën een rol speelt. Zo zou de CIA verantwoordelijk zijn geweest voor de aanslagen op 11 september, of er op z’n minst een rol in hebben gespeeld. De CIA wordt ook in verband gebracht met de moord op John F. Kennedy, de dood van prinses Diana en meer recent wordt de CIA ervan verdacht aids te verspreiden in Afrika. De aanhangers van deze laatste theorie zijn voornamelijk fundamentalistische moslims.

De CIA heeft een officieel museum waar artefacten van verschillende missies liggen, waaronder uitrustingen, wapens en badges. Wie dacht hier de geheimen van de CIA te kunnen ontsluieren heeft het mis: omdat het museum op het complex van het hoofdkwartier van de CIA ligt blijft zelfs het museum geheimzinnig en bovenal verboden terrein voor het algemene publiek.