1871: Grote brand van Chicago (Great Chicago Fire)

Hoewel de werkelijke toedracht van de brand nooit officieel vastgesteld is, is het duidelijk dat het vuur op zondagavond 8 oktober rond een uur of negen begint in de buurt van een schuurtje achterin een steegje in DeKoven Street. Het verhaal dat een van de koeien van Patrick en Catherine O’Leary hier schuld aan had, doordat het dier een lantaarn om had geschopt, heeft later nog jaren de ronde gedaan. De schrijver van het koeverhaal, journalist Michael Ahern, gaf pas jaren na de brand toe dat hij het verzonnen had om een mooi verhaal uit te brengen in de krant. Catherine O’leary was het perfecte zwarte schaap, omdat zij een immigrante was en bovendien katholiek; een ongelukkige combinatie in het politieke klimaat van Chicago in de negentiende eeuw.

De huizen van Chicago bestaan ten tijde van de brand grotendeels uit hout, waardoor het vuur zich met een beetje hulp van een sterke wind al snel verspreidt richting het stadscentrum. De bewoners lijken zich in de eerste instantie niet te beseffen hoe serieus de brand is. Het vuur is zich al drie kwartier aan het uitbreiden als de brandweer wordt ingelicht. Appartementen, huizen, winkels en villa’s: het vuur laat alles in totale verwoesting achter zich. De sterke wind draagt de enorme hitte van de vlammen ver mee en de gloeiend hete lucht steekt huizen, brandhout en houten stoepen kilometers verderop ook in brand. Al snel blijkt de brandweer weinig meer te kunnen beginnen. In grote paniek vluchten duizenden inwoners richting Lincoln Park en Lake Michigan.

Twee dagen lang teren de vlammen op het droge hout van de huizen van Chicago, waarna het vuur eindelijk begint te doven. De regen van 10 oktober 1871 stopt het vuur. Dan pas wordt duidelijk wat de brand heeft aangericht; meer dan 100.000 inwoners zijn hun huis kwijt en een paar honderd mensen hebben hun leven verloren.

Tussen de nog rokende puinhopen van de stad wordt een wekenlang durend onderzoek gestart. De werkelijke toedracht van de brand blijft onduidelijk, maar er wordt wel al snel vastgesteld dat het vuur een enorme schade heeft aangericht. 117 kilometer aan wegen, 190 kilometer aan voetpaden en circa 17.500 gebouwen zijn opgegaan in het vuur. Een derde van de inwoners van Chicago is ineens dakloos. Rond drie miljoen boeken uit privécollecties zijn voor altijd verloren en meerdere publieke gebouwen zijn tot op de grond platgebrand. Een paar gebouwen zijn de dans echter ontsprongen, waaronder de Chicago Water Tower, die ook nu nog geldt als een onofficieel gedenkteken.

Overal in de puinhopen zijn grote metalen objecten te vinden, zoals kluizen. Gedurende enkele dagen is het openbreken van deze kluizen een lucratieve bezigheid, niet alleen voor dieven die op zoek zijn naar kostbaarheden, maar ook van wanhopige eigenaren die de gesmolten kluizen met geen mogelijkheid meer open krijgen. Eenmaal open blijken biljetten en kostbare boeken helaas toch vaak door het vuur te zijn aangetast.

Al snel wordt er een grootschalige opbouw gestart, onder aansporing van verzekeringsinstanties en reformisten als Arthur C. Ducat. Theoretici en zakenmensen buigen zich samen over de heropbouw van grote delen van de stad. Alle bewoners steken hun handen uit de mouwen om de resten van gebouwen op te ruimen en te helpen bij de wederopbouw. Vanuit de hele natie worden er donaties richting Chicago gestuurd, bestaande uit geld, kleren, voedsel en meubels. Zelfs president Ulysses S. Grant stuurt duizend dollar uit eigen zak. Een bekend symbool voor de opmerkelijk snelle heropbouw van Chicago is het Palmer House Hotel. Dit hotel was pas dertien dagen open toen het volledig verwoest werd door de brand. Zonder aarzeling vroeg Potter Palmer al daags na de brand een lening aan om een exact replica van het hotel aan de andere zijde van de straat te bouwen, naar eigen zeggen het eerste brandveilige gebouw van de wereld.

De hele opbouw van de stad staat in het teken van grotere veiligheid in alle opzichten. Diverse architecten buigen zich over deze taak. De tragedie van de grote brand van 1871 zorgt uiteindelijk voor een stevige en nieuwe leefomgeving die bijdraagt aan de groei van Chicago. Ook voor andere steden zou de grote brand van Chicago een wijze les vormen, waardoor nieuwe steden met meer oog voor (brand)veiligheid werden gebouwd.