Andrew Jackson

Portret van president Andrew Jackson, tweede president van de VS (1829-1837) Andrew Jackson was de zevende president van de VS, van 1829 tot 1837. De voormalige generaal en oorlogsheld kwam op in een periode van politieke verdeeldheid. Dankzij massale steun van het volk kon hij met een kleine groep volgelingen buiten de gevestigde orde om president worden. Zijn volgelingen, Jacksonians genoemd, zouden gedurende zijn presidentschap de grondslag leggen van de hedendaagse Democratische Partij. Jacksons invloed op de politiek is dan ook tot de dag van vandaag zichtbaar.

Voor presidentschap

Jeugd

Jackson wordt geboren in 1767 op de westelijke grens van de Carolina's, een gebied waar in die tijd zowel North als South Carolina aanspraak op maken. Jackson heeft zichzelf altijd beschouwd als burger van South Carolina. Zijn jeugd wordt bemoeilijkt door de slechte maatschappelijke ontwikkeling van zijn geboorteregio en door de Britse invasie van de Carolina's tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog in 1780. Als tiener wordt hij gevangen gehouden door de Britten en zowel zijn moeder als twee broers sneuvelen in de oorlogsjaren. Deze traumatische gebeurtenissen vormen de belangrijkste oorzaak van de intense haat tegen de Britten, een gevoel dat Jackson gedurende zijn verdere militaire en politieke carrière met zich meedraagt.

Carrièrestappen

Na de Amerikaanse Revolutie gaat Jackson – ondanks het feit dat hij nauwelijks onderwijs heeft genoten – rechten studeren in North Carolina, waar hij slaagt in 1887. Daarna werkt hij als officier van justitie in een district dat niet lang daarna deel wordt van de nieuwe staat Tennessee. Hij is erg succesvol en al snel een geliefd figuur in adellijke en politieke kringen. Hij trouwt hij met zijn vrouw Rachel Robards, de dochter van een kolonel. In het jonge Tennessee ontstaat ook zijn politieke interesse. In 1796 wordt Jackson lid van een commissie die de grondwet van de nieuwe staat opstelt. Datzelfde jaar wordt hij gekozen als eerste vertegenwoordiger van Tennessee in het Huis van Afgevaardigden, een functie die hij slechts een jaar vervult. Hoewel Jackson zich heeft voorgenomen geen politieke functies meer aan te nemen, beschouwen velen hem inmiddels als leidend figuur van een politieke beweging in Tennessee. Al snel wordt hij als vertegenwoordiger gekozen in de Senaat, een functie die hij wederom slechts korte tijd uitoefent.

Oorlogsheld

Terug in Tennessee schopt Jackson het tot rechter. Jackson maakt echter pas echt furore met zijn aanstelling als generaal van Tennennees staatsleger. Zodra het duidelijk wordt dat een oorlog ophanden is tegen het door Jackson zo gehate Groot-Brittannië, toont hij zich bijzonder fanatiek. Dit is de Oorlog van 1812, die tot 1815 zou duren. In dit militaire conflict stonden de VS tegenover Groot-Brittannië met zijn Noord-Amerikaanse koloniën in Canada. Generaal Andrew Jackson neemt het initiatief door vijftigduizend vrijwilligers op te roepen en gereed te maken voor een invasie van Canada, nog voor de oorlogsverklaring goed en wel gedaan is. Zodra de landen in oorlog zijn, biedt Jackson zijn diensten aan de Amerikaanse overheid aan. Uiteindelijk krijgt hij het bevel om de Creek-indianen aan te vallen, die zich bij de Britten hebben aangesloten. In vijf maanden verslaat Jacksons leger de Creek zo overtuigend dat hun bedreiging voor de grensgebieden voorgoed beëindigd is. Vanaf dat moment wordt Jackson door heel zuidelijk Amerika beschouwd als een held. In 1814 trekt Jacksons leger zuidwaarts, voor een aanval op Pensacola, waar de met Engeland geallieerde Spanjaarden zich ophouden. Het succes is overweldigend. Jackson leidt zijn legers verder Florida binnen, verslaat de Spanjaarden en dwingt de daar gelande Britse versterking om zich terug te trekken naar New Orleans. Jackson reist de Britse troepen achterna om ze op 8 januari 1815 definitief te verslaan in de Slag om New Orleans. Het moraal onder de Amerikanen is op dat moment laag, maar de overwinning leidt enkele dagen later tot een vredesverdrag. Vanaf dat moment is Jackson een oorlogsheld in heel Amerika.

Inlijving van Florida

Na de oorlog blijft Jackson commandant van de zuidelijke legers, waardoor de grensconflicten met Spaans-Florida hem in 1817 opnieuw terugroepen naar het zuiden. Jackson besluit tot een invasie van Florida, verslaat twee Spaanse posten en roept een van zijn onderdanen uit tot gouverneur van de nieuwe staat. Het leidt tot grote conflicten met Spanje en veel verdeeldheid in Washington, maar uiteindelijk garandeert Jackson door zijn actie wel de definitieve inlijving van de staat Florida.

Tijdens presidentschap

De ideale president

Vanwege zijn militaire successen wordt er steeds vaker gesproken over een presidentschap voor Jackson. Hoewel hij zelf altijd ontkent interesse te hebben, blijft hij in de jaren erna onverminderd populair. Politiek geëngageerde vrienden in Nashville sporen Jackson aan zich verkiesbaar te stellen, waardoor Jackson in 1824 een van de vier presidentiële kandidaten is. Hij heeft veruit de meeste stemmen, maar omdat niemand een absolute meerderheid heeft, is het aan het Huis van Afgevaardigden om te stemmen over de definitieve keuze. Uit de stemming van het Huis van Afgevaardigden komt John Quincy Adams als winnaar naar voren, in een stemprocedure die door Jackson en zijn aanhangers corrupt wordt genoemd. De vermoedens over de schending van de wil van het volk sporen Jackson en zijn aanhangers in 1828 aan opnieuw deel te nemen aan de verkiezingen. In die felle campagne, waarin karaktermoord en persoonlijke beschuldigingen van corruptie en zelfs huwelijkse ontrouw meer dan ooit de doorslag geven, verslaat Jackson zijn rivaal Adams met een absolute meerderheid van de stemmen.

Man van het volk

Het betekent een keerpunt in de Amerikaanse politieke geschiedenis. De macht van Jackson en zijn aanhangers bevestigt dat de kern van de groeiende Amerikaanse natie niet langer aan de oostkust ligt. Ook is hij de eerste president die wordt gekozen door een massa afzonderlijke stemmers, zonder steun van de gevestigde politieke bewegingen. Jackson is daarmee de eerste ‘man van het volk’, die geboren in armoede, op eigen kracht opklimt in dienst van het landsbelang en een afkeer heeft van de bestaande rijke en politieke elite. Het stereotype dat hij daarmee creëert, een man van het volk die niets met Washingtons elite van doen heeft, is tot op de dag van vandaag het Amerikaanse ideaalbeeld van de geschikte president.

Nieuwe staten, nieuwe kansen

Jackson kan zelfstandig opklimmen als hoofd van deze democratische beweging, omdat de Amerikaanse politiek in een instabiele periode zit. Er zijn net zes nieuwe staten toegetreden tot de VS die allemaal het kiesrecht invoeren, wat de macht van de gevestigde politieke beweging verzwakt. De nieuwe massa kiezers geeft mogelijkheden aan voorheen onbekende leiders die deze burgers op de juiste manier weten aan te spreken. Jackson slaagt erin zichzelf te profileren als de belichaming van deze democratische beweging, ook al was hij al dertig jaar betrokken bij de conservatieve partij in zijn eigen staat Tennessee.

Eerste presidentstermijn

Jacksons stijl als president verschilt niet veel van de wijze waarop hij in het leger functioneerde. Hij stort zich op ieder probleem dat zich aandoet, om er met felheid en toewijding een oplossing voor te vinden. Zijn ministers begrijpen al snel dat Jackson de volledige controle in handen wil hebben en weinig ruimte laat voor andere opvattingen. Dit ondanks zijn slechte gezondheid, die de verwachting wekt dat er geen tweede termijn inzit voor Jackson. In speculaties over wie de opvolger zal worden, komen John Calhoun en Martin van Buren naar voren. De rivaliteit tussen de twee kandidaten zorgt voor scheuren binnen de jonge Jacksonsiaanse beweging. Calhoun had als Congreslid in 1818 bovendien aangedrongen op een veroordeling van Jackson voor zijn invasie van Florida. Daarop was fel verzet gekomen vanuit het Congres. Het leidt tot een vertrouwensbreuk, waarop Martin van Buren wordt erkend als meest waarschijnlijke opvolger.

Indian Removal Act

Het conflict met Calhoun ontstaat in een turbulente tijd. De Native Americans hebben al enige tijd te maken met een groeiende stroom Europese immigranten die zich in de VS willen vestigen. Dit leidt tot strubbelingen, die steeds vaker uit de hand lopen. Waar de Amerikaanse overheid zich altijd sterk maakte voor de inheemse bevolking, slaat Andrew Jackson een andere richting in. Hij wil wetten instellen die verplaatsing van stammen mogelijk maken. Dit zou volgens hem de oplossing voor de onrust zijn. Bovendien zouden de stammen zo op een eigen grondgebied een beschaving kunnen ontwikkelen die lijkt op die van de blanken. De overheid keurt op 26 mei 1830 de Indian Removal Act (‘indianenverwijderingswet’) goed. Hele indianenstammen worden - vaak met geweld - naar reservaten aan de andere zijde van de Mississippi-rivier gedreven, om zich te vestigen in bijvoorbeeld Oklahoma en Kansas. De tragische tocht die de indianen afleggen, is bekend komen te staan onder de naam Trail of Tears.

Tweede presidentsermijn

Anders dan men vermoedt, laat Jackson zich in 1832 overhalen zich verkiesbaar te stellen voor een tweede termijn. De verkiezingsstrijd wordt vooral gekenmerkt door de discussie over het in stand houden of opheffen van de Amerikaanse Centrale bank. Het mandaat van deze controversiële bank verloopt in 1836, en Jackson heeft tot dan toe zijn mening voor zich gehouden. Vlak voor de verkiezingen dwingen tegenstanders in het Congres hem tot een standpunt, waarmee hij hoe dan ook een deel van zijn aanhangers zal kwijtraken. Jackson besluit tot een veto tegen het wetsvoorstel om de centrale bank in stand te houden; een van de meest controversiële presidentiële veto’s die ooit zijn uitgesproken. De uitspraak leidt tot een conflict over het te volgen financiële beleid, dat zijn hele tweede presidentsterm zal overschaduwen. Jacksons plan om elke landaankoop voortaan in zilver of goud te voldoen leidt tot grote tekorten bij banken en zorgt voor paniek in het gehele land, iets waar vooral Jacksons opvolger Van Buren vanaf 1837 mee zal kampen.

Na het presidentschap

Jacksons nalatenschap

Na zijn presidentschap trekt Jackson zich terug in zijn huis, waar hij in slechte gezondheid en uiteindelijk als invalide nog acht jaar leeft. Zijn presidentschap had Jackson nog geliefder gemaakt dan hij voorheen al was. Zijn grootste erfenis is dat hij de democratische ideologie wist te vestigen als kern van de Amerikaanse politieke cultuur. In tijden voor Jacksons politieke succes was het binnen de Amerikaanse elite nog mogelijk om openlijk te twijfelen aan de juistheid en rechtvaardigheid van een democratisch systeem. Na 1837 werd de democratische gedachte onbetwist als de juiste beschouwd. Jacksons trouwe aanhangers en de tegenstand die zij opriepen, vormden zo het turbulente politieke landschap om naar een gepolariseerd tweepartijenstelsel. Jacksons kleine fractie aanhangers ontwikkelde zich na zijn verkiezing vervolgens tot de machtige en goed georganiseerde Democratic Party.

De standaard is gezet

Jackson heeft met zijn persoonlijkheid een standaard gezet die presidentskandidaten na hem nog jarenlang zouden imiteren. Ook in het hedendaagse Amerika vormen een simpele afkomst, oorlogservaring, aantoonbare integratie met de volksmassa en een rotsvast vertrouwen in democratie onmisbare elementen in het imago van elke presidentskandidaat. Toch heeft de publieke opinie zich tegenwoordig tegen hem gekeerd. Zijn Indian Removal Act heeft hem omstreden gemaakt.

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan