1885: Canadian Pacific Railroad wordt voltooid

Met de stichting van Canada in 1867 beloofde de overheid direct dat de bewoonde gebieden zo snel mogelijk verbonden zouden worden door middel van een spoorlijn. De overheid wou op die manier Canada tot één geheel maken, ondanks de immense afstanden tussen de steden. Het plan kwam maar moeizaam van de grond. Een gebrek aan maatschappelijk draagvlak en daarmee een gebrek aan geld zorgde ervoor dat de spoorlijnen tussen de provincies Ontario, Québec, New Brunswick en Nova Scotia in een tergend langzaam tempo aangelegd werden. Toen Canada ook nog eens uitgebreid werd met grotere provincies leek het project al helemaal te hoog gegrepen. De enorme afstanden die voor betrekkelijk weinig resultaat overbrugd moesten worden, trokken de haalbaarheid en de efficiëntie van het plan logischerwijs in twijfel.

De houding van de Canadezen draaide echter honderdtachtig graden toen er grondstoffen werden gevonden in westelijk Canada en de zogenaamde ‘frontiergedachte’ aan populariteit toenam. Steeds meer ondernemers trokken naar het westen om letterlijk en figuurlijk de grenzen van het land te verleggen, net zoals dat in de Verenigde Staten gebeurde. Het verleggen van de westelijke grens had vooral te maken met de vrijheid die het met zich meebracht. Omdat de gebieden niemandsland waren, golden de wetten en regels uit het westen van Canada er niet, waardoor men kon doen en laten wat men wou. Uiteraard speelden er ook economische argumenten mee: het uitbreiden van het territorium gebeurde in eerste instantie met het oog op het uitbreiden van de oostelijke bonthandel met indianenstammen. Hoe verder men echter richting het westen trok, hoe meer kolen, graniet en andere grondstoffen er werden gevonden. Deze grondstoffen werden uiteindelijk veel belangrijker dan de bonthandel, ook omdat er steeds minder indianenvolkeren overbleven waar handel mee gedreven kon worden.

De steun voor een spoorlijn die de oostkust en westkust van Canada met elkaar zou verbinden kwam er dus toch. In 1881 sloegen vijf Schots-Canadese ondernemers de handen ineen en richtten de Canadian Pacific Railway op. Stephen, Hill, McIntyre, Angus en Kennedy stonden voor de uitdaging om de kleine spoorlijntjes door het hele land met elkaar te verbinden en, waar nodig, nieuwe spoorlijnen te tekenen. Hiervoor haalden ze de toen beroemde Amerikaanse ingenieur William van Horne naar Canada. Tot en met de provincie Alberta kostte het hem weinig moeite om een efficiënte route te vinden voor de Canadian Pacific Railway. De uitdaging lag echter in de laatste 700 kilometer. De Rocky Mountains maakten het project flink wat ingewikkelder. Er werden verschillende trajecten overwogen, die allemaal zo hun tekortkomingen hadden, waarna uiteindelijk werd gekozen voor een route via de stadjes Banff, Revelstoke en Kamloops. Het voordeel was dat dit een van de kortst mogelijke routes was, het nadeel was dat er vlak voorbij Lake Louise een enorm hoogteverschil in het spoor zat. Daardoor liep de rails kilometers lang bergaf met een dalingspercentage dat drie keer zo hoog was dan het wettelijk toegestane maximum.

De CPR heeft uiteindelijk op verschillende manieren invloed gehad op Canada als geheel. De grondstoffen die gedolven konden worden zorgden voor een enorme economische boost in het dichter bevolkte oosten. Het feit dat de spoorlijn in 1885 werd afgerond, zes jaar eerder dan gepland, benadrukte dit economische belang nog eens. Maar ook op demografisch gebied had het megaproject een belangrijke rol in de vorming van Canada. Niet alleen de mijnen en groeven in Oost-Canada leverden ontzettend veel werkgelegenheid op, ook de bouw van de spoorlijn zelf kostte heel wat mankracht. Aangezien het inwonersaantal van Canada redelijk beperkt was, was het land gedwongen om werkkrachten van buitenaf te halen. Zo kwamen er uit Europa vooral Oekraïners en andere Oost-Europeanen als arbeiders naar Canada; vanuit Engeland en Frankrijk stak vooral de middenklasse de oceaan over. In de meest westelijke delen vonden Chinezen en Sikhs de weg naar het nieuwe beloofde land. Deze periode wordt, samen met de gezamenlijk Frans-Engelse stichting van het land, als de wortel van het succesvolle hedendaagse multiculturalisme in Canada gezien.

Na de afronding van de spoorlijn belandde de Canadian Pacific Railway Company onder leiding van de vijf Schots-Canadezen in een zwart gat. Het doel waarmee de onderneming was opgezet, was immers behaald. In plaats van het bedrijf op te heffen, werd er echter gekozen voor een diversificatie van de activiteiten van het bedrijf. CPR ging op zoek naar andere manieren om haar omzet te vergroten. Het bedrijf verlegde haar focus naar zendkabels en -masten die naast het spoor geplaatst konden worden om oost en west met elkaar te verbinden. Verder fabriceerde het haar eigen schepen, locomotieven en wagons, werden er plannen geopperd om een nationaal parkensysteem op te zetten en boorde het bedrijf per toeval een aardgasbron aan in de Rocky Mountains. De diversificatie werd in de twintigste eeuw nog verder doorgevoerd. CPR mengde zich in een ware mengelmoes van markten, waaronder die van slachthuizen, olie, radio, mineraalwater, servies en containers.

De Tweede Wereldoorlog liet andermaal zien hoe belangrijk een transcontinentale spoorlijn kon zijn. Schepen en ander oorlogsmateriaal konden nu namelijk aan beide Canadese kusten gebouwd worden, zonder dat daar al te grote logistieke problemen bij kwamen kijken. Vlak na de oorlog ging CPR verder met het investeren in nieuwe sectoren, waaronder hotels en energie, maar in de jaren tachtig en negentig besloot het bestuur zich weer te richten op de primaire taak van de CPR: het exploiteren van het Canadese spoorwegnetwerk. Het bedrijf kocht kleine vervoersbedrijven op en werd als Canadian Pacific het grootste spoorwegbedrijf van Canada.