2002: Oprichting Guantanamo Bay

Het United States Naval Station Guantanamo Bay, ook wel Gitmo of GTMO genoemd, is een Amerikaanse vlootbasis in Cuba. Hoewel het de hele twintigste eeuw als marinebasis fungeerde, werd Guantanamo Bay in 2002 vooral bekend – en berucht – als gevangenis voor vermeende moslimterroristen uit Afghanistan en Irak. Guantanamo Bay is veel in opspraak geraakt na geruchten over mishandelingen van gevangen en de ontzegging van bescherming, zoals afgesproken in de Conventie van Geneve.

Geschiedenis

In 1903 sloten de Verenigde Staten en Cuba een contract waarin werd vastgesteld dat de VS een groot stuk land (120 vierkante kilometer) aan de Guantánamobaai mochten huren. Het contract was een voorwaarde voor de Amerikaanse erkenning van de Cubaanse onafhankelijkheid, toen dat zich van Spanje had vrijgevochten. Er verrees op het stuk land een grote bevoorradingspost en marinebasis voor de Amerikaanse vloot.

De Cubaanse revolutie van 1959 zorgde echter voor grote spanningen: Fidel Castro was tegen de basis gekant en het terrein is bovendien omringd met Cubaanse mijnenvelden en andere barrières, waaronder een ‘gordijn’ van cactussen. Veel konden de Cubanen echter niet uithalen tegen de basis en de VS zijn van mening dat de overeenkomst uit 1903 nog altijd geldig is.

De huur voor het gebied is voor de Amerikaanse overheid dan ook een schijntje: ongeveer 4000 dollar per jaar. Sinds de revolutie heeft Cuba echter geweigerd de cheques waarin de huur betaald wordt te verzilveren en naar verluidt bewaarde Castro ze hoogstpersoonlijk in een bureaula in zijn kantoor.

Guantanamo Bay

Gevangenis

De Amerikaanse krijgsmacht heeft militaire bases over de hele wereld en Guantanamo Bay was lange tijd vooral belangrijk als grote marinehaven voor trainingen en oefeningen. Ook waren er voorzieningen om vluchtelingen op te vangen. In 2001, vlak na de aanslagen van 11 september, besloot men dat Guantanamo Bay gebruikt moest worden voor het detineren van gevangengenomen leden van terreurorganisatie Al Qaida. In 2002 werd een grote militaire gevangenis geopend, het Guantanamo Bay Detention Camp, en dat jaar arriveerden ook de eerste gevangenen. Het waren vooral leden van Al Qaida of de Taliban, afkomstig uit de oorlogen in Afghanistan en Irak: terreurverdachten uit president George W. Bush’ war on terror.

Guantanamo Bay

Kritiek

De status van de gevangenen op de basis was van begin af aan onduidelijk. De reden voor de VS om de gevangenen op Guantanamo Bay te huisvesten, is dat het geen Amerikaans grondgebied is en de gedetineerden dus niet de bescherming van de Amerikaanse grondwet genieten. Ook stelde de overheid dat de Conventies van Genève, die landen tot de humane behandeling van krijgsgevangenen verplichten, niet golden. Dit omdat het niet om soldaten in formele legers ging, maar om terroristen die buiten de wet om opereerden. De gedetineerden werden niet in staat van beschuldiging gesteld, maar konden hun gevangenneming ook niet aanvechten, en werden berecht door militaire tribunalen.

De beelden van de Guantanamo Bay-gevangenen in hun oranje overalls gingen de wereld over en geruchten over marteling lokten veel kritiek uit van de Verenigde Naties, de Europese Unie en mensenrechtenorganisaties. In 2006 verscheen een kritisch VN-rapport waarin opgeroepen werd de basis te sluiten, omdat de gedetineerden aan zware mishandeling en martelingen werden blootgesteld. De regering verdedigde het beleid door te stellen dat de ‘enhanced interrogation techniques’ geen marteling waren en belangrijke informatie opgeleverd hadden.

Sluiting

Sinds de opening van Guantanamo Bay hebben er zo’n 780 personen gevangen gezeten. In de loop der jaren bleken veel gevangen onterecht opgepakt te zijn en daalde het aantal gevangenen. Barack Obama maakte de sluiting van het detentiecentrum tot een van de speerpunten van zijn campagne. Toen hij president werd, beval hij dat Guantanamo Bay moest sluiten en dat alleen gangbare ondervragingstechnieken nog toegestaan waren. De sluiting bleek echter een lastig proces: hoe moesten de gevangenen berecht worden als dat niet meer voor militaire tribunalen was?

Republikeinse en sommige Democratische politici waren het niet met de sluiting eens omdat ze vonden dat gevaarlijke personen niet in de VS moesten worden gehuisvest. Meer dan 50 andere landen hebben gevangenen opgenomen om de sluiting mogelijk te maken; Nederland wil dit vooralsnog niet doen, hoewel de Nederlandse regering wel gevraagd is. Hoewel langzamerhand steeds meer gedetineerden vrijgelaten of overgeplaatst zijn, was de gevangenis in 2015 nog steeds open.

2001: Patriot Act2003: Space Shuttle Colombia verongelukt

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan