1998: US Embassy bombings in Tanzania en Kenia
De United States Embassy Bombings was een serie aanslagen op Amerikaanse ambassades die plaatsvonden op 7 augustus 1998. Bij de Amerikaanse ambassades in de hoofdsteden van Tanzania en Kenia, respectievelijk Dar es Salaam en Nairobi, werden vrijwel op hetzelfde moment meerdere autobommen tot ontploffing gebracht. Bij deze aanslagen vielen 223 doden en meer dan 4000 gewonden, voornamelijk Keniaanse en Tanzaniaanse burgers. De aanslagen hadden plaats op de achtste ‘verjaardag’ van de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Saudi Arabië en werden opgeëist door de leden van de Egyptische islamitische Jihad-groepering. Dit was tevens de eerste keer dat Osama bin Laden en zijn rechterhand Ayman al-Zawahiri zich bekend maakten aan de Amerikaanse bevolking, wat resulteerde in een plekje voor Bin Laden op de ‘Ten Most Wanted Fugitives list’ van het US Federal Bureau of Investigation. Fazul Abdullah Muhammad wordt beschouwd als het meesterbrein achter de aanslagen.
Aanleiding
Van de bombardementen wordt over het algemeen aangenomen dat zij uit wraak gepleegd zijn voor de Amerikaanse betrokkenheid bij de uitlevering, en vermeende marteling, van vier leden van de Egyptische Islamitische Jihad-groepering. Deze Jihad-leden werden twee maanden voor de aanslagen gearresteerd in Albanië en met medewerking van de Verenigde Staten overgeplaatst naar Egypte. Ze werden beschuldigd van het voorbereiden van een aanslag op de Khan al-Khalili markt in Caïro en de moord op Rifaat al-Mahgoub, een bekende progressieve Egyptische politicus. Een maand na hun opsluiting ontvingen de Verenigde Staten een waarschuwing dat er een wraakactie voor hun bemoeienissen voorbereid werd.
De Egyptische islamitische Jihad-groepering gaf haar operaties ook namen; de bombardementen in Nairobi werden vernoemd naar de heilige Ka’aba in Mekka en de aanslagen in Dar es Salaam droegen de naam van de heilige moskee al-Aqsa in Jerusalem. De reden waarom juist de ambassades in Dar es Salaam en Nairobi uitgekozen werden voor de aanslagen is niet helemaal duidelijk. Bin Laden zei in eerste instantie dat deze ambassades het doelwit werden, omdat hij Amerika wilde straffen voor de zogenaamde invasie in Somalië. Ook zouden er volgens hem in de Keniaanse ambassade plannen zijn geschreven voor de opdeling van Sudan en zou de genocide in Rwanda een vooraf opgezet plan zijn geweest van Amerika. Dit plan zou tevens bedacht zijn in deze twee ambassades. Volgens verschillende journalisten echter was het eigenlijke plan om de VS door de aanslagen Afghanistan binnen te lokken, om hen vervolgens daar te verslaan.
Voorbereidingen
In het voorjaar van 1998 kochten voorbereiders van de aanslagen een luxueuze villa in Nairobi. Hier konden autobommen gemonteerd worden. Ahmed Salim Sweden kocht een Toyota vrachtwagen in Nairobi en een Nissan Atlas vrachtwagen in Dar es Salaam. Met een frame van metalen staven werd een kooi gebouwd waar de bom in geplaatst werd. In juni 1998 huurde Muhammad een huis op ongeveer zes kilometer van de Amerikaanse ambassade in Dar es Salaam. Een Suzuki Samurai werd gebruikt als smokkelwagen om bomonderdelen, verstopt in rijstzakken, in huis te halen. Een andere Muhammad, Muhammad Odeh, begeleidde de operaties in Nairobi en Dar es Salaam. Hij ontwierp en bouwde de bommen. De bommen bestonden onder andere uit aluminiumnitraat, zuurstoftanks en kunstmest. Met een draad werd de bom via de achterkant van de cabine verbonden met een ontsteker onder het dashboard. De datum voor de aanslagen, 7 augustus, was waarschijnlijk een idee van Osama bin Laden.
Dag van de aanslagen
’s Ochtends rond half elf parkeerden zelfmoordterroristen de vrachtwagens met explosieven buiten de ambassades in Dar es Salaam en Nairobi. Bij de ambassade in Nairobi gaven de bestuurders van de truck de bewaker die bij de poort stond het bevel onmiddellijk open te doen. Toen de bewaker dit weigerde, werd hij beschoten. Vervolgens wierpen de bestuurders een granaat naar de andere bewakers en activeerden ze de bommen, die enkele momenten later ontploften. De explosie beschadigde het ambassadegebouw en verwoestte een naburig gebouw, waar de meeste slachtoffers vielen. Een groot deel van de slachtoffers bestond uit studenten. In een straal van één kilometer werden alle ramen verbrijzeld en de hitte die bij de explosie vrijkwam ontnam vele burgers het leven. Tegelijkertijd werd ook in Dar es Salaam een truck tot ontploffing gebracht. Hier kwamen minder mensen bij om het leven, aangezien de ambassade buiten het centrum gelegen was en er geen gebouwen in de nabijheid van de poort stonden. In totaal kwamen er bij beide ambassades 223 mensen om het leven, waaronder twaalf Amerikanen. Direct na de bombardementen eiste een groep genaamd ‘Liberation Army for Holy Sites’ de aanslagen op. Deze naam was een dekmantel van de Egyptische islamitische Jihad-groepering.
Nasleep en de reacties uit de internationale gemeenschap
Beide ambassades raakten zwaar beschadigd. De ambassade in Nairobi moest zelfs compleet herbouwd worden. President Bill Clinton kwam direct met een antwoord op de aanslagen in de vorm van een reeks raketaanvallen op diverse doelen in Sudan en Afghanistan op 20 augustus 1998. Met deze aanvallen werd onder andere een farmaceutische fabriek, waar vijftig procent van de Sudanese medicijnen voor zowel mensen als dieren werd vervaardigd, compleet vernietigd. De aanname dat in de fabriek chemische wapens werden geproduceerd bleek naderhand niet juist te zijn. Ook werd er een resolutie aangenomen, die de aanvallen op de ambassades veroordeelde.
Enkele maanden na de aanslagen voegde het ministerie van Buitenlandse Zaken Kenia toe aan haar antiterrorismeprogramma. Ook ontvingen Keniaanse nabestaanden en slachtoffers in totaal 42 miljoen dollar subsidie om hun levens weer op te bouwen en werd het budget voor ontwikkelingshulp aan Kenia verhoogd. De lijst met verdachten voor de aanslagen telde 21 personen, waarvan een groot deel gevangen is genomen of om het leven is gebracht.