1995: Heat Wave Chicago

Ventilatoren en open ramen beginnen niets tegen de warmte. Door het intensieve gebruik van airco’s en ventilatoren zet Chicago die week een nieuw record op het gebied van energiegebruik, wat leidt tot storingen in omliggende elektriciteitscentrales. Hierdoor komen bijna vijftigduizend huishoudens zonder elektriciteit te zitten.

De inwoners van Chicago proberen verwoed een beetje verkoeling te vinden. De stranden van de stad worden overspoeld met mensen, maar velen proberen ook af te koelen bij een opengezette brandweerkraan. Meer dan drieduizend brandkranen worden door de stad heen door inwoners aangezet, waardoor sommige buurten zonder waterdruk komen te zitten boven op het elektriciteitsprobleem. De noodploegen die de stad intrekken om alle brandkranen te verzegelen worden op veel plekken bekogeld met bakstenen en keien om ze weg te jagen.

Door de hitte beginnen straten en autowegen af te brokkelen. De treinrails trekken krom, waardoor er grote vertragingen ontstaan. Bruggen moeten nat worden gehouden om te voorkomen dat ze blokkeren door uitzettende platen. De brandweer moet enkele malen uitrukken om schoolbussen vol kinderen nat te spuiten om de uitgedroogde en duizelige scholieren te verkoelen. Ziekenhuizen worden na twee dagen aanhoudende hitte overspoeld met duizenden mensen met ziekteverschijnselen, veroorzaakt door hitte en uitdroging. De ambulance kan het aantal meldingen niet aan en ook het ziekenhuispersoneel heeft al snel handen te kort. Hierdoor sluiten drieëntwintig ziekenhuizen, met name in het zuiden en zuidwesten van Chicago, noodgedwongen hun deuren. Ambulances moeten daarom soms kilometers afleggen op zoek naar een ziekenhuis met een open bed. Honderden hitteslachtoffers komen nooit in het ziekenhuis terecht.

Door de capaciteitsproblemen van de ziekenhuizen is het Cook County Medical Examiners Office al snel de drukste plek van de stad. Hier brengt de politie de lichamen van mensen die zijn bezweken aan de hitte naartoe voor autopsie. Op de plek kunnen ruim tweehonderd lichamen worden opgeslagen, maar op dag drie van de hittegolf zijn er al honderden lichamen te veel. Cook County moet noodgedwongen koelvrachtwagens inhuren om de lijken tijdelijk in op te slaan. Politieagenten moeten soms drie uur wachten voordat ze een overleden persoon kunnen afgeven.

Omdat er in 1995 nog geen standaard bestaat om een hitte gerelateerde doodsoorzaak vast te stellen, stelt hoofdexaminator van het Cook County moratorium Edmund Donoghue zelf criteria vast. Aan de hand hiervan rapporteert hij 456 hitte gerelateerde doden ten tijde van de hittegolf. Burgemeester Richard Daley bekritiseert de bevindingen van Donoghue en stelt dat dit aantal veel te hoog is. Ook in de media heerst veel scepticisme. Wetenschappers uit omliggende gemeentes denken dat Donoghues bevindingen juist zijn. Wanneer er wordt gekeken naar het gemiddeld aantal sterfgevallen per maand, kan zelfs gesteld worden dan hij wellicht nog bescheiden is geweest. In de week van 14 tot 20 juli zijn er namelijk 739 bewoners meer gestorven ten opzichte van andere jaren. Dit nummer wordt tegenwoordig officieel gehanteerd om hitte gerelateerde slachtoffers van 1995 aan te duiden.

Het grote aantal doden veroorzaakt door de hittegolf is deels te danken aan natuurlijke factoren. Het stadsbestuur heeft echter enkele misstappen begaan in het plan van aanpak tijdens de week van extreme warmte. In de eerste twee dagen van de hittegolf vielen er al een paar honderd slachtoffers en enkele doden. Toch zette de stad pas op 15 juli een noodplan voor extreme hitte in werking, waardoor er grote problemen ontstonden met de brandweer, ambulances en overvolle ziekenhuizen.

Hoewel het stadsbestuur en de burgemeester in de eerste instantie wat terughoudend waren over de ernst van de hittegolf en hun rol in het verloop, is er na 1995 veel veranderd. Vier jaar later, in 1999, vond er opnieuw een hittegolf plaats in Chicago en dit keer handelde het stadsbestuur veel sneller. Zo werd er op dag één al een waarschuwing uitgegeven in de media en er werden speciale koelcentra opgericht, waar je gratis naartoe kon reizen. Er vielen dat jaar circa honderd dodelijke slachtoffers door toedoen van de hitte, een heel verschil met 1995.