1969: De VS bombarderen Laos en Cambodja

Cambodja werd in 1953 onafhankelijk van Frankrijk. Shihanouk, de koning van Cambodja die tijdens de Franse overheersing verbannen was naar het buitenland, keerde na de onafhankelijkheid terug om Cambodja te leiden als minister-president. Shihanouk stond erop dat Cambodja een neutraal land zonder buitenlandse invloed zou blijven tijdens de oorlog in buurland Vietnam. De Amerikaanse president Dwight Eisenhower en zijn opvolger John F. Kennedy waren echter bang voor een communistische invloed in Cambodja en boden Shihanouk steun aan.

Shihanouk accepteerde het Amerikaanse aanbod, maar trok zich terug toen de situatie in Vietnam begon te escaleren. In 1963 weigerde hij alle militaire hulp. Twee jaar later begonnen de Amerikanen Vietnam te bombarderen, waarop veel Vietnamezen naar Cambodja vluchtten. Naast deze burgers vestigden zich ook leden van de Vietcong met toestemming van Shihanouk in Cambodja, die vlak bij de grens met Vietnam militaire bases begonnen te bouwen.

Nadat de Verenigde Staten lucht hadden gekregen van deze situatie, drong generaal Adams, de opperbevelhebber van het Amerikaanse leger, begin 1969 bij president Nixon aan om ook Cambodja te bombarderen. Nixon besloot, zonder het Congres hierover in te lichten, toestemming te geven voor de bombardementen, die de codenaam ‘Operation Breakfast’ kregen.

Een maand na Nixons toezegging ging ‘Operation Breakfast’ van start. Op 18 maart 1969 vlogen Amerikaanse B-52 vliegtuigen het luchtruim van oost- Cambodja binnen, waarna de bombardementen losbarstten. De Amerikaanse vliegtuigen dropten in totaal 539.129 ton aan bommen, waardoor tussen de 150.000 en 500.000 Cambodjanen om het leven kwamen. Na ‘Operation Breakfast’ werden ook nog andere bombardementen met bijnamen als ‘Lunch’, ‘Snack’ en ‘Dinner’ uitgevoerd, die allemaal geschaard werden onder de overkoepelende naam ‘Operation Menu’.

Nixon hield de bombardementen in eerste instantie geheim voor het Congres. Als excuus voor de bombardementen hield de president vol dat de bombardementen gericht waren op legitieme doelwitten van de Vietcong en de Rode Khmer, de militaire tak van de communistische partij in Cambodja. Tijdens de bombardementen probeerde Shihanouk de diplomatische relaties met de Verenigde Staten te herstellen, maar al snel bleek dit tevergeefs. Toen Shihanouk zich in 1970 tijdelijk in het buitenland bevond, steunden de Amerikanen een staatsgreep van het Cambodjaanse regeringsleger, waardoor de pro-Amerikaanse Lon Nol aan de macht kwam.

Nixon gaf het nieuwe Cambodjaanse regime meer militaire steun. In april 1970 staken Amerikaanse en Zuid-Vietnamese soldaten - zonder dat Lol Nol hiervan op de hoogte werd gesteld - de grens over naar Cambodja. In de VS ontstond veel ophef toen er nieuws over een geheime invasie van Cambodja naar buiten kwam. Nadat bij protesten tegen de invasie zes doden waren gevallen, besloot Nixon de Amerikaanse soldaten terug te trekken.

Pas in mei 1973 werd in Parijs een vredesakkoord gesloten, waardoor er officieel een einde zou komen aan de Amerikaanse bombardementen. Enkele dagen na dit akkoord werd echter nog een bombardement uitgevoerd op de stad Neak Luong, een gebeurtenis die door de VS angstvallig werd stilgehouden. Uiteindelijk kwam onder druk van het Amerikaanse Congres in augustus 1973 definitief een eind aan de bombardementen.

Ook Laos werd meer dan 500.000 keer gebombardeerd om – zoals de Amerikanen beweerden – de communistische verzetsbeweging Phatet Lao te verslaan en de bevoorradingsroutes van de Vietcong te vernietigen. Meer dan twee miljoen ton aan bommen werd losgelaten op Laos, waarbij voornamelijk dorpen en kleine steden in het noordoosten van het land vernietigd werden. Laos wordt nu ook wel gezien als het meest gebombardeerde land ter wereld.