1955: Begin African-American Civil Rights Movement

Al vroeg in de moderne geschiedenis van de Verenigde Staten kreeg de zwarte bevolking een ondergeschikte rol toebedeeld. In de zeventiende eeuw brachten Europese kolonisten Afrikaanse slaven naar hun overzeese kolonies in Amerika. In de achttiende en negentiende eeuw nam met de groei van de populatie ook het aantal slaven toe. De Afrikaanse slaven werden vooral ingezet in de suikerrietteelt en op katoen- en tabaksplantages in het zuiden van de VS. De werk- en leefomstandigheden waren vaak erbarmelijk, en om opstanden te voorkomen traden plantage-eigenaren met harde hand op. Slaven hadden geen rechten en konden moeilijk deelnemen aan het openbare leven. Vroeg in de negentiende eeuw werd de slavenhandel officieel afgeschaft, maar verdwijnen deed het niet. Er ontstonden veel bewegingen die vochten voor de opheffing van de slavernij en voor rechten voor de donkere bevolking. In 1860 kwam Abraham Lincoln aan de macht. In het Zuiden werd gevreesd voor een harde aanpak van de slavernij en mede vanwege deze economische reden scheidde het Zuiden zich af van het Noorden en verenigde zich in de Confederatie. Dit was tevens een van de aanleidingen voor het uitbreken van Burgeroorlog (1861-1865). Na enkele jaren vol bloedige veldslagen moest het Zuiden capituleren. Veel slaven vluchtten naar het Noorden, dat overigens ook niet vrij was van racisme.

De wettelijke ongelijkheid tussen de blanke en zwarte bevolking zou nog tot ver in de twintigste eeuw voortduren. Er was sprake van een scheiding in het openbaar vervoer, er waren gescheiden eetgelegenheden en ook waren er aparte scholen voor blanke en zwarte Amerikanen. Daarnaast werden de Afro-Amerikanen uitgesloten in het kiesstelsels en was het legaal om minderheidsgroepen (waaronder de Afro-Amerikanen, maar ook latino’s en Aziaten) tijdens sollicitatierondes niet aan te nemen. Ten slotte was openbaar geweld tegenover Afro-Amerikanen normaal. Meerdere malen probeerden de minderheidsgroepen zich te verenigen en iets aan deze situatie te doen. Vooral in de zuidelijke staten was de situatie schrijnend, wat resulteerde in de Great Migration, waarbij ongeveer zeven miljoen Afro-Amerikanen ervoor kozen om naar het noorden en westen van het land te verhuizen.

Halverwege de twintigste eeuw begonnen Afro-Amerikanen hun krachten te bundelen en in opstand te komen. Ook al streden ze al jaren voor gelijke regen, de Burgerrechtenbeweging die in de jaren vijftig ontstond was een belangrijk keerpunt. Diverse organisaties begonnen hun zwarte leden op te roepen actie te ondernemen. Kerken en broederschappen hadden hierin veel macht en wisten binnen korte tijd hun volgelingen aan te zetten tot het uiten van hun onvrede. Een van de eerste acties vond in 1952 plaats. Benzinestations in de staat Mississippi werden geboycot nadat deze weigerden wc’s te maken voor de donkere bevolking. In Montgomery, Alabama werd het openbaar vervoer geboycot. De leidende figuur in deze actie zou later wereldberoemd worden: Martin Luther King, Jr. Dit was het begin van de Civil Rights Movement, een burgerrechtenbeweging bestaande uit verschillende georganiseerde groepen, die zich dertien jaar lang in zou zetten voor gelijke rechten door diverse groot- en kleinschalige acties in het hele land.

Deze boycot begon eind 1955 in Montgomery, Alabama, toen Rosa Parks weigerde haar zitplaats in de bus op te geven voor een blanke passagier. Zij kwam van een vergadering waarin was afgesproken dat de nieuwe strategie in de Civil Rights Movement die van de ongehoorzame maar vreedzame burger zou zijn. Zij vond daarnaast dat het haar volle recht was om niet op te staan voor de blanke passagier. Ze werd echter gearresteerd en schuldig bevonden aan het feit dat ze zich niet aan de wet hield. Vijftig Afro-Amerikaanse leiders kwamen na dit incident bijeen en besloten tot een boycot van het bussysteem, en eisten een menselijker transportsysteem. De boycot meer dan een jaar lang volgehouden en uiteindelijk werd de rassenscheiding in het bussysteem opgeheven. De persoon die tot de boycot had aangespoord, was Martin Luther King, Jr., een plaatselijke dominee die door zijn optreden veel respect kreeg van Afro-Amerikanen uit het hele land.

Een belangrijke manier van actie voeren binnen de Civil Rights Movement waren de sit-ins. Op 1 februari 1960 besloten vier studenten in de staat North Carolina tot een sit-in. Hierbij namen de vier studenten plaats in het ‘blanke’ gedeelte van een lunchruimte in een winkel. Eerst brachten ze een bezoek aan de winkel en kochten diverse items. Toen ze in de lunchruimte plaatsnamen en niet bediend werden, lieten ze hun kassabonnetjes zien en vroegen waarom wel producten konden kopen in de winkel, maar niet bediend werden in het lunchgedeelte. Ze waren professioneel gekleed en gingen vriendelijk en geweldloos te werk. Ze besloten om uit protest te blijven zitten, met steeds een vrije stoel tussen hen in. Blanken die het met hun protest eens waren, konden zo op een vrije stoel plaatsnemen. Deze sit-in inspireerde vele studenten in het hele land en werd een veelgebruikte methode om de aandacht te trekken voor hun protest en boodschap.

Een van de grootste en meest momenten van de Civil Rights Movement was de Mars naar Washington DC op 28 augustus 1963. Ondanks grote druk van president Kennedy om de mars niet door te laten gaan, besloten de organisatoren (waaronder Martin Luther King) iedereen op te roepen om te komen. Iedereen was welkom, blanken, Afro-Amerikanen en ook andere minderheidsgroepen. Vrijheid, gelijkheid en het recht om te kunnen werken stonden centraal. De nationale media besteedde uitgebreid aandacht aan de mars, waardoor de impact van het protest alleen nog maar groter werd. Het eindpunt van de mars was het Lincoln-monument, waar zich tienduizenden toeschouwers verzameld hadden. Op deze plek hield Martin Luther King zijn beroemde toespraak ‘I have a Dream’. Na de mars hadden King en zijn collega’s een afspraak met president Kennedy in het Witte Huis. Daar werd uitgelegd dat ondanks het feit dat Kennedy de nieuwe wetten graag door wilde voeren, dit niet kon omdat er geen meerderheid in het parlement was. Toen op 22 november 1963 president Kennedy vermoord werd, besloot de nieuwe president Lyndon B. Johnson zijn invloed te gebruiken in het congres om plannen van Kennedy uitgevoerd te krijgen. Dit gebeurde uiteindelijk in 1964 met de invoering van de Civil Rights Act.

President Kennedy had al eerder een poging gedaan om een wetsvoorstel aan te nemen die de discriminatie van de Afro-Amerikanen in zou moeten perken. De afgezanten van de noordelijke en zuidelijke staten konden het moeilijk eens worden over de inhoud van de Civil Rights Act en pas na 54 dagen werd een officieel akkoord bereikt. Op 2 juli 1964 ging onder het toeziend oog van president Johnson het wetsvoorstel in. Hierbij werd discriminatie op basis van ras, kleur, religie, geslacht of afkomst verboden in zowel de werksfeer als in openbare gelegenheden.

De impact van de acties van de Burgerrechtenbeweging was zo groot, dat de overheid van de Verenigde Staten het niet lang kon negeren. Na de ondertekening van de Civil Rights Act was het echter niet over met de discriminatie. In 1965 zouden er belangrijke wedstrijden van de American Football League plaatsvinden in de stad New Orleans, in het zuiden van de Verenigde Staten. Zwarte spelers werden echter geweigerd bij hotels en blanke taxichauffeurs wilden de gekleurde spelers niet vervoeren. Als reactie hierop besloten de spelers in samenwerking met de organisatie van de League tot een boycot van de wedstrijden in de stad New Orleans. Voornamelijk spelers van het Buffalo Bill-team besloten dat ze in deze discriminerende stad niet wilden spelen. De belangrijkste wedstrijd van het jaar werd verplaatst naar de stad Houston.

Op 4 april 1968 werd Martin Luther King vermoord, net nadat hij zijn beroemde ‘I’ve been to the Mountaintop’ toespraak had gegeven. Na de moord op King braken in het hele land opstanden uit, vooral in Chicago, Baltimore en Washington DC. De dag voor de begrafenis van King leidden drie van zijn kinderen ongeveer 20.000 wandelaars door de straten van Memphis. Hierbij hielden ze borden op met leuzen als ‘Eer King: Maak een eind aan het Racisme’. Zo’n 150.000 andere wandelaars namen deel aan vreedzame protesten tijdens de begrafenis van King. De weduwe van King nam het voortouw. Juist doordat ze zo vreedzaam was en haar lot onder ogen kwam, werd ze het nieuwe symbool voor de strijd voor gelijkheid van de rassen.

Rond het begin van de jaren zeventig werd de Afro-Amerikaanse bevolking meer en meer geaccepteerd. Dit zorgde voor een omslag. Al die jaren had deze bevolkingsgroep heel erg haar best gedaan om er net zo uit te zien als de blanken: ze droegen hun haren op dezelfde manier, droegen dezelfde kleding en gingen in dezelfde huizen wonen. Alles om de verschillen tussen ‘black and white’ in hun ogen zo klein mogelijk te maken. Vanaf het begin van de jaren zeventig veranderde dit en probeerden de Afro-Amerikanen juist hun eigen identiteit te benadrukken. Het afrokapsel kwam in de mode en men wilde niet meer als ‘negro’ benoemd worden, maar liever als ‘Afro-Amerikaan’.