1630: De Winthrop Fleet landt in New England

In de zeventiende eeuw kwamen de eerste kolonisten naar Noord-Amerika om waardevolle grondstoffen te winnen en te verhandelen. Vooral de Spanjaarden, Engelsen, Fransen en Nederlanders eisten veel gebied op in de ‘Nieuwe Wereld’. De nieuwe gebieden lagen vooral aan de oostkust van het immense continent en werden gebruikt om grondstoffen voor de handel te leveren, luxegoederen die in Europa veel geld waard waren: tabak, suiker, pelzen.

Er ontstond aan het begin van de eeuw een wedloop wie als eerst de meest vruchtbare gebieden kon bezetten. De Nederlanders richtten hiervoor, in navolging van de VOC die in het oosten handel moest drijven, de WIC (West-Indische Compagnie) op. De Fransen hadden hun eigen WIC. De Engelsen kenden meerdere compagnieën, zoals de Virginia Company, de Plymouth Company, en de Massachusetts Bay Company. Het was deze laatste, bestaande uit puriteinse protestanten, die de expeditie uitzond die Boston zou stichten. De leider ervan was de advocaat John Winthrop, en de expeditievloot is naar hem vernoemd: Winthrop Fleet.

De Winthrop Fleet bestond uit elf schepen, onder leiding van John Winthrop met het vlaggenschip de Arbella. Aan boord waren ongeveer 700 personen, allemaal lid van een speciale groep Engelse protestanten: de puriteinen. Deze radicale protestanten – we zouden ze tegenwoordig misschien wel extremisten noemen – hadden al lange tijd conflicten met de Engelse Anglicaanse staatskerk waarvan ze de rituelen, vergelijkbaar met die van de katholieke eredienst, als bijgeloof beschouwden. Koning James I wilde van het puritanisme echter niets weten en zijn autoritaire zoon en opvolger Charles I onderdrukte de puriteinen ronduit. Veel van hen zagen de toekomst in dit hen ongunstig gezinde land niet meer zitten en zochten hun heil elders. Een groep wist van Charles een oorkonde te krijgen waarin hun Massachusetts Bay Company het recht kreeg een handelskolonie in New England te vestigen. Er stond echter niet expliciet in dat de compagnie in Engeland gevestigd moest zijn, en inmenging van de koning vrezend besloot men de hele compagnie met bestuur en al naar New England te verhuizen.

John Winthrop was een advocaat en aandeelhouder van de compagnie die tot leider van de expeditie was verkozen. Hij zag de te stichten kolonie als een religieuze utopie, een verbond met God. Teruggrijpend op een passage uit het Nieuwe Testament noemde hij de kolonie een Citty upon a Hill, een stad op een heuvel die voor de hele wereld een voorbeeld zou zijn. Het is een voorbeeld van de hoge verwachtingen die Europeanen op Amerika projecteerden, en van het Amerikaanse exceptionalisme, het idee dat Amerika een unieke, voorbestemde rol te spelen had (of heeft).

Winthrops vloot vertrok in april 1630 uit Engeland en kwam in juni aan in Salem, Massachusetts. Aangezien deze kleine gemeenschap zijn honderden kolonisten niet kon opvangen vestigden ze zich in een nederzetting die ze Charlestown noemden, tegenover het Shawmut-schiereiland. Hier was echter geen zoet water, en toen op het schiereiland een studievriend van Winthrop bleek te wonen die hem uitnodigde zich op Shawmut te vestigen, werd de kolonie daarheen verplaatst. Ter ere van de Engelse stad Boston in Lincolnshire, waar een groot deel van de kolonisten vandaan kwam, noemden ze de nieuwe nederzetting Boston. De kolonisten moedigden de immigratie van nieuwkomers aan – mensen met afwijkende geloven werden getolereerd om economische redenen – en de kolonie groeide zo hard dat Boston in 1632 de hoofdstad van de grotere Massachusetts Bay Colony werd. In 1640 woonden er in het hele gebied niet minder dan 40.000 mensen.

In de begindagen van de kolonie was Winthrop toonaangevend. Hij werd tussen 1631 en 1642 maar liefst twaalf keer tot gouverneur verkozen en was altijd actief in het bestuur. Zijn uitgesproken ideeën over hoe de kolonie eruit moest komen te zien vielen echter niet bij iedereen in goede aarde en ook ontstonden er religieuze conflicten, waarbij Winthrop vasthield aan de orthodoxe interpretatie van het puriteinse geloof. Aan de andere kant zorgde dit er wel voor dat de kolonie niet uit elkaar viel: hij wist ‘afvalligen’ met eigen interpretaties van het puriteinse geloof onschadelijk te maken of uit de gemeenschap te manoeuvreren. In maart 1649, bijna twintig jaar na het stichten van zijn kolonie, overleed Winthrop.