Habitat '67

Habitat '67 ligt aan de Avenue Pierre-Dupuy in het stadscentrum van Montréal. Je kunt het wooncomplex bereiken via het goed aangelegde netwerk van wandel- en fietspaden. Habitat '67 is een wooncomplex, dus echt binnenkijken is helaas niet mogelijk. Een rondje om het bijzondere gebouw heen lopen, is echter zeker de moeite waard.

In het oorspronkelijke ontwerp van Safdie is Habitat een kleine stad, met ruim duizend woonruimtes, winkels en een school. Het uiteindelijke wooncomplex bestaat uit 354 identieke betonnen blokken die in verschillende combinaties zijn herschikt over twaalf verdiepingen. Samen vormen de blokken 148 woningen. Weggetjes, trappen en platforms verbinden de huizen met elkaar. Individuele tuinen creëren een privésfeer. Elk dak van een appartement functioneert tevens als terras of tuin voor een bovenbuurman.

Masterstudent Moshe Safdie ontwerpt Habitat '67 voor zijn afstudeerproject. Zijn thesisbegeleider, Sandy van Ginkel, benadert hem om het concept tot uitvoering te brengen voor de wereldtentoonstelling die in 1967 in Montreál zal plaatsvinden. Ondanks zijn onervarenheid en jonge leeftijd (23 jaar) mag Safdie zelf de leiding geven aan de uitvoering van het project. De bouw van Habitat ’67 wordt gefinancierd door de federale overheid.

De wereldtentoonstelling van 1967 heeft als hoofdthema ‘Man and his World’. Veel bouwwerken stellen de menselijke vormgeving van zijn leefomgeving centraal. Safdie wil met zijn Habitat-project betaalbare stadswoningen creëren. De vele terrassen en tuinen moeten een 'buiten-gevoel' creëren in een drukbevolkte omgeving. Hij verdeelt de wooncompartimenten kriskras over twaalf verdiepingen. Het resultaat doet een beetje denken aan Italiaanse bergsteden.

De huizen bestaan uit vierkante modules die met elkaar verbonden zijn. Omdat de modules vooraf werden gegoten en niet ter plekke gemaakt hoefden te worden, hoopte Safdie kosten te besparen. Hij zag een revolutionaire wijze van huizenbouw aan de horizon.

De fabriek waar de betonnen blokken werden gegoten werd naast de constructiegrond van Habitat ’67 gebouwd. De betonnen blokken werden gevormd in vier grote mallen. In de eerste mal werd een stalen raster geplaatst waar beton omheen gegoten werd. Een uitgehard blok werd verplaatst naar de tweede ruimte, waar ramen, deuren en voorgevormde badkamer- en keukenelementen werden toegevoegd. Deze voorgevormde wooneenheden werden vervolgens in vijftien verschillende combinaties door elkaar heen geplaatst, wat voor de grillige en bijzondere vorm van het wooncomplex zorgt.

Omdat er relatief weinig wooneenheden werden gemaakt, bleek het fabriekswerk veel minder kostenbesparend dan Safdie had verwacht. Uiteindelijk kostten alle woonruimten ongeveer 140 duizend dollar per stuk, wat overeenkomt met de bouwkosten van zes tot acht normale stadswoningen.

Het publiek van de wereldtentoonstelling was weliswaar onder de indruk van Habitat ‘67, maar het werd niet met overdonderend veel enthousiasme omarmd. Van een afstand ziet de ‘woonberg’ er kunstzinnig en bewegelijk uit, maar van dichtbij ziet de vlakke, grijze kleur van de betonnen blokken er somber uit. Desondanks is het tegenwoordig nog steeds een geliefde plek om te wonen en behoort het tot de meest bijzondere bouwwerken van Canada.