Chrysler Building, New York

Het Chrysler Building is een architectonisch monument en een van de bekendste wolkenkrabbers in New York. Tevens functioneert het nog steeds als kantoorgebouw. Daarom is de lobby op de begane grond wel openbaar, maar is de rest van het gebouw alleen toegankelijk voor werknemers. Het Chrysler Building ligt redelijk centraal in Manhattan en is dus goed te bereiken. Het ligt vlakbij Grand Central Station; de meest nabije metrohalte is Grand Central-42 Street.

New York was in de jaren 20 (de ‘roaring twenties’) een plek van snelheid, vooruitgang en vertrouwen in techniek. Het Chrysler Building, dat aan het eind van deze periode gebouwd werd, is in meerdere opzichten een uiting hiervan.

Ten eerste was de wolkenkrabber het hoofdkantoor van autofabrikant Walter Chrysler. De markt voor auto’s groeide destijds explosief; waren er in 1900 nog amper auto’s op straat te zien, in 1920 reden er al negen miljoen rond. Chryslers bedrijf groeide hard en in 1927 was de tijd rijp om een nieuw hoofdkantoor te openen in New York, de zakenhoofdstad van het land. Chrysler nam een bestaand bouwproject, waar de vorige eigenaar zich uit had teruggetrokken, over en besloot met architect William van Alen de uitdaging aan te gaan om het hoogste gebouw van New York te realiseren. Aangezien het gebouw in de familie moest blijven, betaalde Chrysler het met zijn eigen vermogen en niet met geld van het bedrijf. Er zijn diverse verwijzingen naar de auto-industrie in het gebouw verwerkt, zoals motieven van gestroomlijnde motorkappen, wieldoppen en spatborden.

De bouw van het Chrysler Building startte op 19 september 1928. Er werden zo'n vier verdiepingen per week gebouwd. Trots vermeldde men dat er ondanks die hoge snelheid niet één bouwvakker omgekomen was bij de werkzaamheden. De bouw ging in een razend tempo omdat destijds een strijd gaande was wie de hoogste wolkenkrabber van New York, en daarmee van de wereld, bouwen kon.

Directe concurrenten voor Chrysler en architect Van Alen waren de wolkenkrabber van de Bank of Manhattan en het Empire State Building, die tegelijkertijd gebouwd werden. Ironisch genoeg werd het Bank of Manhattan-gebouw ontworpen door de voormalige zakenpartner van Van Alen.

Volgens het oorspronkelijke ontwerp moest het Chrysler Building 246 meter hoog worden. Dat werd opgeschroefd naar 280 meter toen Chrysler de bouw overnam. Er was in New York namelijk een strijd gaande wie het hoogste gebouw kon neerzetten. Toen het Bank of Manhattan-gebouw de geplande hoogte dreigde in te halen, verkreeg Chrysler in het strengste geheim een vergunning voor een metalen torenspits. Deze werd besteld in Duitsland en in een lege liftschacht verborgen gehouden tot de grootste concurrent haar bouw bijna voltooid had. In anderhalf uur tijd werd de spits uit het Chrysler Building getakeld en vastgezet. Zo werd de concurrentie voor een voldongen feit geplaatst en was het Chrysler Building (in elk geval voor even) het hoogste gebouw ter wereld. Zes maanden later opende het World Trade Center zijn deuren, dat bijna 70 meter boven het Chrysler Building uittorende.

Naast de wedloop om de hoogste wolkenkrabber is het Chrysler Building ook qua vormgeving een uiting van zijn tijd. Het Chrysler Building is gebouwd in art-decostijl, welke wordt gekenmerkt door luxueuze versieringen die gebaseerd zijn op geometrische vormen, exotische elementen uit bijvoorbeeld Egypte en verwijzingen naar moderne techniek. De spits van het Chrysler Building (gemaakt van een speciaal soort staal om extra te kunnen schitteren) bestaat uit zich herhalende cirkels en het gebouw is getrapt opgebouwd. Ook het interieur is voorzien van rijke decoratie met gedetailleerd vormgegeven versieringen. Een voorbeeld is de prachtige lobby, die met rood marmer bekleed is.