Whisky, whiskey en bourbon

Amerikaanse whiskey (geschreven met een e) is anders dan Schotse, Ierse of Japanse whisky. De belangrijkste grondstof is niet gerst, maar mais. Door het hoge suikergehalte van mais wordt het distillaat iets zoeter. Een andere naam is bourbon of bourbon whiskey; de begrippen worden door elkaar gebruikt. De naam is waarschijnlijk afkomstig van Bourbon County in Kentucky, een gebied waar in de achttiende en negentiende eeuw veel distilleerderijen waren gevestigd.

In 1964 legde het Congres in een resolutie vast dat bourbon ‘a distinctive product of the United States’ is. Daar is later van gemaakt dat het Congres zou hebben gezegd dat bourbon America’s native spirit is, maar dat is niet waar.

Leuk, zo’n resolutie, maar voor een kwaliteitsproduct heb je meer aan duidelijke eisen waar het aan moet voldoen. Die zijn er gelukkig ook: bourbon moet zijn geproduceerd in de Verenigde Staten, gemaakt van een graanmengsel dat voor minstens 51% uit mais bestaat, opgeslagen in nieuwe, aan de binnenzijde zwartgeschroeide vaten van eikenhout en, tenslotte, worden gebotteld met een alcoholpercentage van 40. Dit is straight bourbon, je zou kunnen zeggen het basisproduct. Jack Daniels old number 7 is de beroemdste. Daarna kan de fabrikant er kruiden, aroma’s, honing enzovoort aan toevoegen voor allerlei special editions die tegenwoordig erg populair zijn.

Bezoekers zijn uiteraard van harte welkom in de Jack Daniels distilleerderij in Lynchburg, Tennessee, een dorpje met zo’n 6000 inwoners (niet te verwarren met het veel grotere Lynchburg in Virginia). Dagelijks zijn er rondleidingen, zowel ‘gewone’ voor iedereen als langere sampling tours (met whiskeyproeverij) waarvoor je boven de 21 moet zijn. Dat laatste is trouwens nog niet zo lang: de distilleerderij ligt zoals al verteld in een sinds 1920 drooggelegde county, maar een aantal jaren geleden heeft het bedrijf na lang lobbyen toestemming gekregen om op het eigen terrein wel whiskey te schenken en te verkopen. Alleen: niet op feestdagen!

Jack Daniels komt talloze keren voor in songs en films. Zelfs de ultra-Britse held James Bond waagt zich eraan in de film Goldeneye. Dat zullen ze in Schotland vast niet leuk hebben gevonden. Een echte ‘grootgebruiker’ was Frank Sinatra, die zelfs is begraven met een fles old number 7 als metgezel. Een andere beroemde innemer was de onlangs overleden zanger Lemmy Kilmister van de snoeiharde band Motörhead, die naar verluidt dertig jaar lang dagelijks een fles wegwerkte.

Jack Daniels is de bekendste Amerikaanse whiskey, maar zeker niet de enige. Een andere bekende en minstens even grote bourbon-producent is het in Clermont (Kentucky) gevestigde Jim Beam, tegenwoordig onderdeel van het Japanse whiskyconcern Suntory. De derde grote is Four Roses in Lawrenceburg (Kentucky), ook in Japanse handen. Uiteraard zijn ook hun distilleerderijen te bezoeken. Verder zijn er – ook in andere staten – talloze kleine firma’s die vaak stevig geprijsde premium bourbons maken, zoals Black Maple Hill voor 125 dollar per fles of een Pappy Van Winkle’s Family Reserve Bourbon 23 Year Old voor 250 dollar (of meer). Enjoy!

Om het verhaal compleet te maken: je hebt ook nog rye whiskey, die wordt gemaakt met rogge als voornaamste bestanddeel. Een bekende Amerikaanse rye whiskey is Wild Turkey. Van oudsher werd in Canada veelal rogge gebruikt als grondstof voor de productie van whisky (in Canada schrijf je whisky weer zonder e). Hoewel dat tegenwoordig niet altijd meer zo is, wordt Canadese whisky (bekende merken: Canadian Club, Seagram, Pendleton) uit een soort gewoonte nog steeds aangeduid als ‘rye whisky’.