"The system is rigged!"

We horen het Donald Trump nog roepen: "The system is rigged!". Ook al is hij inmiddels president-elect omdat hij voldoende kiesmannen heeft binnengehaald, hij blijft erop hameren omdat hij níet de popular vote heeft gewonnen. In zijn denkraam kan dat alleen maar doordat er iets mis is met het kiesstelsel. Eigenlijk heeft hij daar wel enigszins gelijk in, maar op andere manier dan hij bedoelt.

Donald Trump

Illegale(n) stemmen

Trump doelt met zijn opmerking op ‘miljoenen illegalen’ die een stem hebben kunnen uitbrengen en dat natúúrlijk op Clinton hebben gedaan. Nu is een van de kenmerken van een illegaal dat hij of zij geen geldige identiteitspapieren heeft van het land waar hij verblijft. In de Verenigde Staten kan hij of zij dus ook niet als kiezer worden geregistreerd, dus de kans daarop is niet zo groot.

Grenzen van kiesdistricten

Het kiesstelsel is wel op een heel andere manier rigged, al heel lang zelfs. Het gebeurt door het vaststellen van de grenzen van de kiesdistricten. Elke tien jaar wordt gekeken of de omvang en grenzen van de districten nog wel kloppen in verband met toe- of afname van de bevolking. Zo niet, dan volgt aanpassing van die grenzen en dat kan op uiterst creatieve wijze. In een Democratisch bestuurde staat zal het bestuur de grenzen zo proberen te trekken dat de Republikeinse tegenstander zoveel mogelijk wordt benadeeld, terwijl een Republikeins bestuur uiteraard het omgekeerde probeert.

Nutteloze stemmen tegenpartij

Het streven is om het aantal 'nutteloze' stemmen voor de andere partij zo groot mogelijk te maken. Dat kan op verschillende manieren. Een beproefde manier is het in stukjes knippen van een district waar de tegenstander kans op winst heeft. De gebiedjes die door dit geknip ontstaan worden bij districten gevoegd waar de winst van de eigen partij hoe dan ook verzekerd is. Dat kan bijvoorbeeld door delen van arme binnenstadswijken samen te voegen met grote rijke wijken in de suburbs. Grote kans dat de stemmen van de binnenstadsbewoners op die manier verloren gaan. Dit wordt cracking genoemd.

Opnieuw grenzen trekken

Als dat niet goed mogelijk is, kun je aan packing doen door de grenzen zo te trekken dat zoveel mogelijk kiezers van de tegenstander in een district terechtkomen dat sowieso al in handen van die partij is. De extra stemmen doen er dan niet meer toe – de winst was toch al binnen – en gaan in feite verloren. Nog een manier om de tegenpartij te hinderen is hijacking door de grenzen zo te trekken dat twee kandidaten van dezelfde partij tegenover elkaar komen te staan. Tenslotte heb je ook nog kidnapping, waarbij een kiesdistrict waar iemand veel aanhangers heeft wordt samengevoegd met een ander district waar hij of zij nauwelijks bekend is. Denk aan een binnenstadswijk waar een populaire stadsvernieuwer actief is die wordt samengevoegd met een landelijk gebied waar de kiezers in het geheel geen belangstelling voor dat onderwerp hebben.

De naam Gerrymandering

De manier van werken dankt z’n naam aan de praktijken van Elbridge Gerry, die in 1810 gouverneur van Massachusetts werd. In 1812 slaagde hij erin de grenzen van enkele kiesdistricten zo te veranderen dat zijn eigen Democratic-Republican Party (een van de vele voorgangers van de huidige Republikeinen) daar profijt van had. Leuk geprobeerd, maar het hielp Gerry onvoldoende, want in 1812 won de Federalist Party de verkiezingen in Massachusetts en was hij ineens ex-gouverneur. Het kwam dan ook goed uit dat hij in hetzelfde jaar vicepresident kon worden onder James Madison.

Kiesdistricten in vorm van een salamander

Vorm van een salamander

Het achtervoegsel -mander verwijst naar salamander, omdat de op deze creatieve wijze door Gerry gecreëerde kiesdistricten met enige fantasie de vorm van een salamander zouden hebben. In ieder geval verschenen ze zo in een cartoon, waarna de term is blijven hangen en tot op de huidige dag een begrip is gebleven. Dus is het systeem rigged? Jazeker!

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan