Seattle: Stad onder de grond

De stad Seattle had vroeger veel van overstromingen te lijden. De stad lag op een terrein aan de Puget Sound, dat bij hoogwater regelmatig onder liep. Dat was hinderlijk en onhygiënisch: het afval dat bij laag water naar zee spoelde, kwam bij vloed weer terug. Het probleem werd ‘opgelost’ door een grote brand in 1889. Seattle was in de negentiende eeuw een echte frontier town van hout (een uitvalsbasis voor goudzoekers die naar Alaska trokken), terwijl er nauwelijks een goed uitgeruste brandweer bestond. Het recept voor een ramp lag daarmee klaar en toen er een brandje ontstond in de werkplaats van een meubelmaker was het zover. Die brand is de geschiedenis ingegaan als The Great Seattle Fire, want praktisch de hele stad – het huidige downtown – brandde af. Het was wat je noemt een goeie fik, de foto’s ervan zijn spectaculair.

Het stadsbestuur nam daarna twee ingrijpende beslissingen. Hout was voortaan verboden, alle nieuwe gebouwen moesten van steen worden. Dat was logisch, maar de tweede beslissing was nog veel ingrijpender: de hele stad werd opgehoogd zodat er een einde kwam aan de overstromingen en er eindelijk een functionerende riolering kon worden aangelegd.

De straten kwamen door deze operatie een paar meter hoger te liggen dan de panden aan weerszijden. Hierdoor keken de huis- en winkeleigenaren, die hun verwoeste panden vaak al hadden herbouwd, vanuit hun begane grond ineens tegen een soort muur aan. Bovendien konden ze vanuit hun huis of winkel de straat alleen bereiken via een steile trap of zelfs een ladder. Het was een onmogelijke situatie, die toch vaak jaren heeft bestaan.

De oplossing was om ook op de eerste verdieping een ingang te maken naar de nieuwe hooggelegen straat, met een bruggetje over de open ruimte tussen huis en straat. Daarmee was de eerste verdieping de begane grond geworden. Bij nieuwere panden was daar bij de bouw ook al rekening mee gehouden. Gaandeweg werd de kloof tussen huis en straat gedicht door er een trottoir overheen te leggen; de vroegere begane grond werd kelder. Toen dat overal was gedaan, was Seattle weer een ‘normale’ stad geworden.

Toch kun je, als je goed oplet, nog steeds iets van die vroegere situatie zien. In het oude centrum rond Pioneer Square hebben veel stoepen geen tegels van beton, maar van groenig matglas. Daardoor dringt er daglicht door in de eronder gelegen kelders. Dit gebied wordt de Seattle Underground genoemd. Met speciale Underground Tours kan via allerlei kruip-door-sluip-door gangetjes de vroegere begane grond zien, met verrassende architectuurdetails en oude reclames die aan modernisering zijn ontsnapt. De rondleiding is gekruid met sappige verhalen over wat zich er allemaal heeft afgespeeld. Voor sommige verhalen zal zeker gelden ‘als het niet waar is, is het mooi bedacht’, maar dat maakt de tour er niet minder om. Wie het nog spannender wil, kan in de avonduren de speciale ‘adult only’-tour maken waarin wordt ingegaan op de vroeger welig tierende prostitutie en andere activiteiten waar de sterke arm der wet wel eens tegen moest optreden.