Music Monday: New York punk

bijgewerkt op ma 7 jan 2019 0:00

Muziekstromingen ontstaan als reactie op een andere. Dat geldt zeker voor punk. Zoals de New Yorkse punkscene bijvoorbeeld, die tot ontwikkeling kwam als reactie op de in sommige oren wat al te slappe pop- en rockmuziek die begin jaren zeventig overheerste. In deze blog meer over punk in New York.

Debbie Harry a.k.a. Blondie

Punk is toch Brits?

Maar punk is toch Brits, met agressief ogende, stekelharige jongeren in leren jacks met veiligheidsspelden en bands als de Sex Pistols en de Clash? Ja, punk is Brits, maar net zo goed Amerikaans. De termen punk en punk rock werden in de Verenigde Staten zelfs al veel eerder gebruikt dan in Europa. Punk is bepaald geen positief begrip, het is onder meer de favoriete term waarmee Clint Eastwood in de Dirty Harry-films de schurken aanspreekt die op zijn pad komen. Het is te vertalen met ‘schooier’ of ‘tuig’ en ontwikkelde zich gaandeweg tot geuzennaam.

Afwijken van de mainstream

Al in het begin van de jaren zeventig werden bandjes die lekker simpel, recht-toe-recht-aan muziek maakten punk genoemd. Ook de term garage rock was daarvoor in zwang. Het ging om muzikanten die afweken van de mainstream rock en pop. Dat afwijken kon op allerlei manieren: hard en ruig, of juist nogal arty en intellectueel, als het maar anders was dan de gladde en overgeproduceerde country rock (West Coast Rock) of de bombastische symfonische rock en progressive rock van een groep als Emerson, Lake & Palmer. De bands en artiesten die daar tegenin gingen begonnen niet vanuit het niets, ze hadden inspiratiebronnen als de behoorlijk ruige Iggy Pop & the Stooges (hij werd later dan ook beschouwd als the Godfather of Punk) en de Velvet Underground. Een tikje obscuurder maar ook zeer gezien waren de New York Dolls, zelfs in Engeland: ze vormden het grote voorbeeld voor de Smiths uit Manchester. Grappig detail: de New York Dolls hadden een poosje als manager Malcolm McLaren, die later furore zou maken met de Sex Pistols.

CBGB & Max’s Kansas City

Belangrijk voor de ontwikkeling van de New Yorkse punk was de eind 1973 geopende club CBGB aan de Bowery op Lower East Side, in de jaren zeventig een behoorlijk ruige buurt. De afkorting staat voor Country, BlueGrass & Blues – zelden zal een afkorting zo slecht van toepassing zijn geweest. Helaas sloot de tent in 2006, ten prooi gevallen aan te hoge huur en de recente opknapbeurt van dit stadsdeel. Tot de eerste artiesten die hier optraden hoorden de band Television en dichteres/zangeres Patti Smith, allebei nogal intellectueel, om niet te zeggen pretentieus van aard. Minder bekend maar ook van belang was het eveneens niet meer bestaande Max's Kansas City, iets beter gesitueerd op Park Avenue. Daar traden bekende artiesten op, maar ook beginnende bands en muzikanten die pas later beroemd werden. Een zekere Deborah a.k.a. Debbie Harry werkte er een poosje als serveerster.

Van de Ramones tot Blondie

Verre van intellectueel was de band die onverbrekelijk met CBGB’s is verbonden: de Ramones. De schaarse aanwezigen die in 1974 bij hun eerste optreden waren, zijn het er volgens de legende nog steeds niet over eens of ze twaalf nummers in zestien minuten speelden of zestien nummers in twaalf minuten. Hoe dan ook: meer recht voor z’n raap kun je het nauwelijks krijgen. In dezelfde tijd trad nog een bandje nieuwlichters op, Angel and the Snake genaamd. Korte tijd later vernoemde deze band zich naar het blondgebleekte kapsel van hun zangeres, de al genoemde Debbie Harry: Blondie. Het werd in de late jaren zeventig en begin jaren tachtig veruit de succesvolste band uit de New Yorkse scene. Naar verluidt heerste er trouwens altijd een staat van (soms zelfs nauwelijks koude) oorlog tussen Patti Smith en Debbie Harry. Een derde dame die CBGB’s in die tijd bevolkte was Annie Golden met de band de Shirts; Golden speelde later een hoofdrol in de film Hair. Nog een ‘grote’ band uit de stal van CBGB’s is de Talking Heads, ook betrekkelijk intellectueel van karakter (en tegelijk heel geestig), maar desondanks later in de jaren tachtig goed voor een aantal redelijk grote hits.

New Wave

Deze bands kun je niet of nauwelijks nog onder de noemer punk scharen, ze vallen eerder onder het nogal rekbare begrip new wave. Tenminste: als we vasthouden aan de tamelijk beperkte opvatting die we meestal van punk hebben – denk aan het beeld van de leren jacks en de veiligheidsspelden en verzin er de muziek maar bij. Maar als je het breder opvat, in de zin van ‘terug naar de basis’ en ‘doe-het-zelven’ met gitaar + bas + drums + zang om songs van drie minuten te spelen, dan past die benaming ineens veel beter. En ook: terug naar de klassiekers, wat Blondie in 1978 deed met hun doorbraakhit Denis. Dat was al in 1963 een hit geweest van de doo wop-groep Randy & the Rainbows onder de oorspronkelijke naam Denise.

Punk: een manier van musiceren

Eigenlijk is niet het ontstaan van punk of new wave-bands bijzonder, want jongeren die op zolder of in de garage met eenvoudige middelen en beperkte vaardigheden muziek gaan maken zijn er al zo lang de popmuziek bestaat. Bijzonder was vooral dat hun manier van musiceren eind jaren zeventig ineens zoveel succes had. De tijd was er kennelijk rijp voor, het publiek had even genoeg van het radiodieet van gladde country rock, symforock en progrock.

Ook leuk om te lezen

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan