Music Monday: De vele volksliederen van de USA

Om te beginnen was de tekst helemaal niet bedoeld om te zingen, het was een gedicht van ene Francis Scott Key, een advocaat die in zijn vrije tijd gedichten schreef. Hij zag tijdens de Brits-Amerikaanse oorlog van 1812 de beschieting van Fort McHenry in Baltimore en raakte volgens het gangbare verhaal geïnspireerd door de boven het fort wapperende Amerikaanse star-spangled banner. Zijn negentiende-eeuwse pathos leverde uitdrukkingen op die, zoals dat heet, gevleugeld werden: O say can you see, by the dawn's early light, What so proudly we hailed at the twilight's last gleaming, Whose broad stripes and bright stars through the perilous fight, O'er the ramparts we watched, were so gallantly streaming? And the rockets' red glare, the bombs bursting in air, Gave proof through the night that our flag was still there; O say does that star-spangled banner yet wave O'er the land of the free and the home of the brave?

Curieus genoeg bleek de tekst – min of meer – te zingen op de melodie van The Anacreontic Song, een Engels (!) liedje dat toen al een jaar of zestig bestond. Het circuleerde met verschillende teksten en was zo bekend dat Key het wellicht in zijn hoofd had bij het schrijven van zijn gedicht. Het is lastig te zingen, de tekst heeft nauwelijks adempunten en door de vaak onverwachte tonale intervallen schieten niet-geoefende zangers wel eens uit de bocht. Desondanks was de tekst krijgshaftig genoeg om het populair te maken.

Daarmee was het nog lang geen officieel volkslied. In de negentiende eeuw werd Hail, Columbia veel bij officiële gelegenheden gespeeld. Ook het lied My Country, ‘tis of Thee werd aanvankelijk veel gebruikt. Eigenlijk opmerkelijk voor een ex-kolonie, want dit is het Britse volkslied God save the King, alleen met een andere tekst. Ook populair waren het nog steeds veel gezongen America the Beautiful en zelfs het soldatenliedje Yankee Doodle Dandy.

The Star-Spangled Banner werd in 1889 door de Amerikaanse marine als lied voor officiële gelegenheden voorgeschreven. In 1916 deed president Wilson dat ook, maar pas in maart 1931 bepaalde het Congres in een resolutie dat dit lied het enige echte nationale volkslied was. Wie dit vreemd vindt: met ons Wilhelmus liep het niet veel anders. Het mag dan een van ’s werelds oudste volksliederen zijn (het ontstond rond 1570, op een al bestaande melodie), het raakte een poos in de vergetelheid en is pas sinds 1932 bij ministerieel besluit tot het officiële Nederlandse volkslied verklaard.

Dat The Star-Spangled Banner het officiële Amerikaanse volkslied is, wil niet zeggen dat de genoemde andere liederen niet meer worden gebruikt. Zo werd My Country ‘tis of Thee bij verschillende presidentiële inauguraties ten gehore gebracht. Het wat minder bekende Hail, Columbia wordt nog steeds gebruikt als aankondiging van het verschijnen van de vice-president. Als het niet zo raar klonk zou je dit het vice-volkslied kunnen noemen. Een groot verschil tussen deze Amerikaanse patriottische liederen en het Wilhelmus is dat de Amerikaanse liederen vaak door populaire artiesten worden uitgevoerd, soms op een manier die veel mensen tegen de haren instrijkt. Het bekendste voorbeeld daarvan is wel Jimi Hendrix op Woodstock. Geciviliseerdere uitvoeringen worden soms zelfs grote hits, Whitney Houston haalde er in 2001 zelfs de top tien mee. Ik kan het hebben gemist, maar voor zover ik weet is dat met het Wilhelmus nog nooit gelukt.

Wil je een muzikale rondreis maken over de legendarische Blues Trail? Tijdens de rondreis Deep South & Carolina’s ontdek je muzieksteden Nashville, Memphis, Clarksdale en New Orleans. Kies hieronder hoe lang je wilt gaan. Je kunt de route vervolgens naar wens aanpassen in de routeplanner!