Calexit

Het idee voor afscheiding (secessie), een Calexit dus, werd eventjes populair in het overwegend democratische Californië na de aankondiging van Trump dat hij hard zou optreden tegen illegalen. De economie van Californië (en trouwens ook van staten als Oregon en Washington) draait voor een groot deel op illegalen, vooral in de grote fruitteeltsector. Als illegalen inderdaad op grote schaal zouden worden opgepakt en uitgezet, komt er geen appel of druif meer van het land. Om de economie te redden zou je in zo’n geval maar beter zelfstandig kunnen worden om je eigen beleid te kunnen voeren.

Lang niet elke staat zou zich dat kunnen permitteren (te klein, ongunstige ligging), maar Californië zou het als zelfstandig land waarschijnlijk best goed doen. Ga maar na: bijna veertig miljoen inwoners en een economie die qua omvang de zesde in de wereld is (groter dan die van Frankrijk, Rusland of Brazilië) en ook behoorlijk divers. Banken en verzekeringen, de high tech-sector in Silicon Valley met firma’s als Alphabet (het moederbedrijf van Google), Apple en Facebook, de filmindustrie in Hollywood en de al genoemde fruit- en wijnteelt zijn sectoren die hier een grote bijdrage aan leveren. Voor de in- en uitvoer is het handig dat de havens van San Francisco en Los Angeles (Long Beach) tot de grootste van het land horen. Al met al zou the Golden State het ook op zichzelf best redden, al zouden de kosten en het gedoe van een ontvlechting de complicaties van de Brexit waarschijnlijk verre overtreffen. Denk maar aan het opzetten van een eigen buitenlands beleid inclusief een krijgsmacht (handig daarbij: San Diego heeft een grote marinebasis).

Er is trouwens nog een opvallende parallel met de Brexit: net als in de EU zijn er in de VS wél protocollen en afspraken over de toetreding van nieuwe staten, maar is er nooit iets geregeld over het opstappen. In Brussel leidt dat momenteel tot moeizame onderhandelingen waarbij eigenlijk niemand weet welke strategie moet worden gevolgd, in de VS vormde de tot dusverre enige poging tot secessie in 1860 en 1861 de aanleiding tot de Burgeroorlog. Iedereen is het erover eens dat dat niet voor herhaling vatbaar is, dus uittreding zou alleen kunnen met wederzijds goedvinden. Voor zo’n actie zou trouwens de Grondwet gewijzigd moeten worden en vervolgens geratificeerd door 38 staten.

Ook in andere staten wordt wel eens gespeeld met de gedachte aan onafhankelijkheid. Zo bestaat in Alaska de Alaskan Independence Party, die in de jaren negentig zelfs de gouverneur van de staat leverde, maar sindsdien in de vergetelheid is geraakt. In Oregon slaagde de Oregon Secession Act er vorig jaar in om voldoende handtekeningen bij elkaar te krijgen om ook hier het onderwerp onafhankelijkheid in 2018 op het stembiljet te krijgen (de beweging trok het voorstel overigens kort daarop in).

Het actiecomité Yes California Independence Campaign probeerde dit ook te bereiken. De poging liep spaak na berichten dat een van de campagneleiders banden met Rusland zou hebben. Waar hebben we dat meer gehoord? Al snel ontstond er een nieuw initiatief, California Freedom Coalition genaamd. Die groepering kreeg eind juli de benodigde toestemming van de Attorney General tot het verzamelen van de 585.407 handtekeningen die nodig zijn om het onderwerp op de verkiezingslijst te krijgen. Belangrijkste argument voor onafhankelijkheid is het de opvatting dat er nu sprake is van taxation without representation. Interessant: rond 1770 was dat ook het argument om tegen de Britten in opstand te komen.

Maar zelfs als het lukt om de mensen hierover te laten stemmen – naar verluidt ging het bij Yes California niet zo erg hard met het binnenhalen van handtekeningen – dan is de kans dat er inderdaad voor onafhankelijkheid wordt gekozen minimaal, laten we zeggen ongeveer net zo groot als de kans dat Friesland zich afscheidt van Nederland. Maar dagdromen kan natuurlijk altijd.