Acht onbekende presidenten

Even tellen maakt al snel duidelijk dat het gangbare verhaal niet helemaal klopt. De Verenigde Staten verklaarden zich in 1776 onafhankelijk, terwijl Washington pas in 1789 president werd. Een gat van dertien jaar dus. In de periode van strijd tegen de Britten stond natuurlijk het winnen van de oorlog centraal, maar na de Vrede van Versailles in september 1783 (waarin de Britten de Amerikaanse onafhankelijkheid erkenden) werd een goed functionerend bestuur snel belangrijk.

Toch was er al sinds 1781 een president: John Hanson, die dan ook met recht de échte eerste president van de VS kan worden genoemd. De juridische basis daarvoor waren de Articles of Confederation, artikelen die samen een soort grondwet vormden. Dat document was een paar dagen na de Declaration of Independence opgesteld en fungeerde vanaf 1777 als basis voor de inrichting van het staatsbestel. In die Articles was bepaald dat de president steeds voor een periode van een jaar werd gekozen door het Continental Congress, de voorloper van het huidige Congres.

Nog meer dan later in de Constitution lag de macht bij de verschillende staten. Dat ging zover dat Hanson na zijn verkiezing in 1781 aanvankelijk zelfs weigerde om president te worden, omdat het in feite een onbetaald erebaantje was met nauwelijks invloed. Een regeringsfunctie in een van de staten was veel lucratiever. Omdat het na veel gedoe niet lukte om een ander te vinden, nam Hanson het ambt met tegenzin aan. Overigens had het Congress eerst een zekere Thomas McKean gekozen, maar die vertrok al na drie maanden en wordt daarom in de geschiedschrijving niet meegeteld.

Door de jaarlijkse keuze voor een ander passeerde er in korte tijd een groot aantal presidenten: de genoemde John Hanson (1781-1782), Elias Boudinot (1782-1783), Thomas Mifflin (1783-1784), Richard Henry Lee (1784-1785), John Hancock (1785-1786), Nathaniel Gorham (1786-1787), Arthur St. Clair (1787-1788) en Cyrus Griffin (1788-1789). Daarna trad de Constitutie in werking met het nog steeds bestaande vierjaarlijkse presidentiële stelsel en als eerste president – daar is-ie – George Washington.

De acht heren zijn tegenwoordig op één na hooguit nog bekend bij specialisten op het gebied van de achttiende-eeuwse geschiedenis van de VS. Die ene uitzondering is John Hancock uit Massachusetts, een van de aanstichters van de Boston Tea Party en later een van de founding fathers. Hij is vooral bekend gebleven door zijn handtekening onder de Declaration of Independence: zijn krabbel is zoveel groter en opvallender dan alle andere, dat ‘a John Hancock’ het populaire synoniem is geworden voor een handtekening. Zo kan het voorkomen dat iemand je, bijvoorbeeld bij het huren van een auto, zegt: ‘Put your John Hancock there’.

Acht (bijna) vergeten presidenten dus. Niet zo gek: ze zaten telkens maar een jaar en hadden weinig formele bevoegdheden; het presidentschap was voor hun amper meer dan een – soms hinderlijke – onderbreking van hun politieke carrière. Toch is het ook niet helemaal terecht. Want hoe weinig ze ook te vertellen hadden, ze zetten wel zaken in gang die eraan bijdroegen dat de VS meer werden dan een los samenhangend groepje voormalige koloniale provincies. Zo zette Hanson de eerste stappen naar een nationale postdienst en één gezamenlijke munteenheid voor de dertien staten, terwijl Griffin zich bezig hield met het opzetten van het juridische stelsel dat de basis vormde voor het huidige.

De geschiedenis is, zoals zoveel zaken in de Verenigde Staten, dus gecompliceerder dan we gewoonlijk denken. Nu alleen nog de leraar of de jury van de pubquiz ervan overtuigen dat ‘John Hanson’ toch écht het goede antwoord is.